ابوذر نيز مانند سلمان فارسى، در تمام دوره خلفا، در پيروى از على (ع) مى‌كوشيد واز چشمه گواراى علم او بهره مى‌جست، در راه حفظ ارزشهاى دينى و اجراى عدالت اسلامى از هيچ تلاشى دريغ نمى‌كرد و پيوسته فضايل و شايستگى اهل بيت پيامبر (ص) را متذكر مى‌شد. [1] البته در زمان دو خليفه اول، به دليل فعاليت آنان براى گسترش كلمه توحيد و حفظ دستاوردها و ظواهر دستورهاى دينى، مجالى براى ظهور او وجود نداشت؛ زمان خليفه دوم، به دليل نقل احاديث پيامبر (ص) توسط خليفه زندانى شد. [2] اما هنگامى كه خليفه سوم از اصول اسلامى، كه در واقع اصول تشيع نيز به حساب مى‌آمد دور شد، رجال برجسته شيعى مثل سلمان، ابوذر و عمار ضمن نقل فضيلتهاى على (ع)، بر خليفه و سرپيچى او از اصول معترض شدند. [3]

ابوذر غفارى مى‌گفت: از پيامبر (ص) شنيدم كه فرمود: بعد از من، به كتاب خدا و على (ع) رجوع كنيد. [4] او در كنار كعبه مى‌ايستاد و فرياد مى‌زد: اى مردم! هر كس مرا نمى‌شناسد، من ابوذر غفارى هستم. از پيامبر (ص) شنيدم كه فرمود: اهل بيت من به كشتى نوح مى‌ماند؛ هر كس از آنان تخلف كند، غرق مى‌شود. [5] ابوذر سعى داشت فضيلتهاى اهل بيت (ع) به ويژه على (ع) را در ميان نسل جوانى كه زمان پيامبر (ص) را درك نكرده بودند، بيان كند؛ بدين سبب، عثمان او را به شدت از تماس با جوانان پرهيز مى‌داد. [6]

4- 4. مقداد بن عمرو [7]

در حديثى از پيامبر اكرم (ص) نقل شده كه فرمود: خداوند متعال به من امر فرمود تا چهار نفر را دوست بدارم و خود نيز آنان را دوست دارد؛ آنان عبارت‌اند از: على، مقداد، ابوذر و سلمان.

[1] . اختيار معرفة الرجال، ج 1، ص 24؛ عبارت رجال كشى چنين است: هو الهاتف بفضائل امير المؤمنين (ع)...

[2] . المستدرك...، للحاكم النيسابورى، ج 1، ص 110؛ به نقل از: سيره پيشوايان، ص 324

[3] . أنساب الأشراف، ج 11، ص 127؛ أصل الشيعة و أصولها، ص 48

[4] . اختيار معرفة الرجال، ص 36

[5] . تاريخ اليعقوبى، ج 2، ص 171

[6] . الطبقات الكبرى، ج 2، ص 270 و 354

[7] . مقداد جزء هفت مسلمانان اوليه است كه اسلام خود را آشكار نساخت. او دو بار هجرت كرد: هجرت به حبشه و هجرت به مدينه. در جنگ بدر و ديگر جنگهاى پيامبر (ص) او را يارى داد. بعد از رحلت پيامبر (ص) در فتوحات شام شركت كرد. بعد از فتح شام به مدينه برگشت و در جوار خانه حضرت على (ع) خانه گرفت و ملازم ركاب او شد و در سال 33 هجرى رحلت كرد و در قبرستان بقيع به خاك سپرده شد. (السيرة النبوية، ج 1، ص 348؛ أعيان الشيعه، ج 1، ص 134. براى مطالعه بيشتر ر. ك: محمدهادى امينى، اصحاب الامام اميرالمؤمنين و الرواة عنه، ج 2، ص 558)