مقداد از مهاجران به حبشه بود. [1] او به شدت به اهل بيت پيامبر (ص)، به ويژه على (ع) عشق مى‌ورزيد و از كسانى بود كه بعد از حادثه سقيفه با ابوبكر بيعت نكرد.

او در ماجراى شوراى شش نفره، بر خليفه عيب گرفت و عبدالرحمان بن عوف را به دليل رأى به عثمان مورد عتاب قرار داد و گفت:

به خدا قسم با اهل بيت پيامبرتان بد رفتار كرديد! عجب از قريش كه عالم‌ترين، عادل‌ترين و با تقواترين فرد را براى خلافت رها كرد و ديگرى را به خلافت برگزيد! به خدا قسم اگر يارانى داشتم، اين چنين نمى‌شد! [2]

افزون بر افراد پيش گفته، افراد ديگرى از صحابه پيامبر اكرم (ص) بودند كه در زمان حيات آن حضرت، به على (ع) عشق مى‌ورزيدند و تأكيدهاى پيامبر (ص) را درباره على (ع) به ياد داشتند. از اين رو، پس از رحلت پيامبر (ص)، على (ع) را امام خود مى‌دانستند و به نشر و تبليغ آنچه على (ع) دوست داشت مى‌پرداختند. فعاليتهاى آنان در دوره‌هاى مختلف، چهره‌هاى متفاوتى داشت و در دوره خليفه سوم، به دليل مجاهدتهاى آنان، بينش تشيع از تسنن تمييز يافت و تفكيك شد و بسط و توسعه پيدا كرد. به طور خلاصه، سه دوره مشخص براى تحولات انديشه شيعى به وجود آمده است:

1. دوره تكوين انديشه‌هاى سياسى، اعتقادى شيعه؛

2. دوره تمييز و تفكيك بينش تشيع از تسنن؛

3. دوره بسط انديشه‌هاى تشيع با مجاهدت و كوشش اصحاب پيامبر (ص) و ياران على (ع).

پرسش‌

1. نظر ابوحاتم رازى را درباره زمان بروز واژه «شيعه» و افرادى كه به اين نام مشهور شدند بنويسيد.

2. پيامبر (ص) هنگام وفات خود براى تثبيت شيعه چه قصدى داشت و چرا عملى نشد؟

3. منشأ اختلاف بين مسلمانان از چه زمانى شروع شد و چرا؟

4. اركان اربعه شيعه در زمان پيامبر و پس از آن چه كسانى بودند؟

5. سلمان فارسى پس از جريان سقيفه چه فرمود و معناى آن چيست؟

[1] . الطبقات الكبرى، ج 3، ص 119؛ تاريخ الطبرى، ج 11، ص 506

[2] . مروج الذهب...، ج 2، ص 343؛ شرح نهج البلاغه، ج 1، ص 164