حوزه حديثى قم با داشتن ويژگيهايى خود، از ديگر حوزه‌هاى شيعى چون كوفه و بغداد و رى، متمايز است. اهتمام شديد بر حفظ و سلامت احاديث از آسيب خلط با احاديث ضعيف و غلوّآميز، مقابله با غاليان ناقلان اين گونه احاديث، گرايش به اخباريگرى و پرهيز از دخالت مستقيم عقل در نقّادى و فهم شريعت و تكيه ويژه بر متون دينى، از ويژگيهاى حوزه قم بوده است.

اين حوزه شيعى در قرن سوم و اوايل قرن چهارم، داراى سيطره علمى مهمى در حوزه جهان تشيّع بوده، [1] به نحوى كه حسين بن روح نوبختى (سومين نايب حضرت حجّت (ع))، كتابِ «التأديب»، را نزد محدّثان قم ارسال مى‌دارد و از آنان مى‌خواهد كه نظر خود را درباره احاديث آن كتاب، اظهار دارند و آنان نيز پس از بررسى اين كتاب، همه آن را به جز يك مورد، تأييد مى‌كنند. [2]

3. تأثير تشيع قم بر ساير مناطق‌

با توجه به وجود علماى بزرگ شهر قم، به خوبى مى‌توان حدس زد كه تشيع از اين منطقه به ساير شهرها سرايت كرده است. آوه يا آبه يكى از شهرهاى بين قم و ساوه، گرايش شيعى شديد داشته است. هجرت برخى از سادات قم به آن شهر نيز دليل بر شيعه بودن آنها بوده است.

كاشان يكى ديگر از شهرهاى اطراف قم است كه عملًا تابع شهر قم بوده است. قزوينى در باره آن مى‌نويسد: «اهالى آن، شيعه غالى امامى هستند و سپس اشاره به سنت مرسوم در اين شهر در مورد انتظار حضرت مهدى (عج) مى‌كند. همچنين ماهاباد يكى از قريه‌هاى بزرگ اطراف كاشان، شيعه اماميه بوده‌اند.

اهالى فراهان يكى ديگر از مناطق اطراف قم، شيعه اماميه بوده‌اند. تفرش يا طبرس از مناطق شيعه نشين اطراف قم قلمداد شده است و گفته شده عمده ساكنان آن سادات حسينى‌اند.

عمده شيعيان مناطق جبال (قصر شيرين و همدان تا رى) تأثيرپذيرى از قم داشته‌اند. [3]

همچنين تشيّع از قم به سرعت به روستاهاى اطراف آن رفته، مردم آن اطراف، مذهب تشيّع را پذيرفته بودند. [4]

[1] همان

[2] ابى جعفر محمد بن الحسن الطوسى كتاب الغيبه ص 240

[3] تاريخ تشيع در ايران ج 1 ص 125 218 و س 240

[4] همان