جماعتى از شاگردانشان قواعد و مسائل اصول فقه را املا كردند». [1]

از قواعد فقهى كه از بيانات امام به طور ضمنى يا صريح استفاده مى‌شود مى‌توان به قواعد زير اشاره كرد:

قاعده استصحاب، كه از احاديث آن حضرت در ابواب شك در نماز استفاده مى‌شود.

قاعده تجاوز، يعنى حكم به بعد از دخول در كار بعدى كه مترتب برآن است مثل حكم به انجام قرائت زمانى كه به ركوع رفته و در قرائت شك كرده است.

قاعده فراغ، كه حكم به صحت فعل انجام شده پس از پايان آن مى‌كند و از اين بيان امام استفاده مى‌شود:

«هرگاه بعد از تمام شدن نماز در چيزى از آن شك كردى، به آن شك توجه نكن و نماز را اعاده منما». [2]

قاعده نفى ضرر، كه از حديث سمرة بن جُندب استفاده مى‌شود و امام اين حديث را نقل مى‌كند. [3]

امام در ضمن رواياتى روش برخورد با احاديث متعارض- كه يك حكم اصولى است- را نيز بيان كردند و شهرت روايت، موافقت با كتاب و سنت و عادلتر بودن راوى را به عنوان مرجّحات برشمردند. [4]

اينها نمونه‌هايى از فعاليتهاى امام در گسترش فرهنگ اسلامى بود.

[1] - همان مدرك، ص 227، به نقل از الشيعه و فنون الاسلام، ص 95

[2] - مستمسك عروة الوثقى، ج 7، ص 349

[3] - ر. ك. حياة الامام محمد الباقر، ج 1، ص 227-229

[4] - همان مدرك، ص 230-231