باشد ولى در فتنه خلق قرآن كه جنبه سياسى داشت كوركورانه از مأمون پيروى مى‌كرد و اين مسأله به عنوان يك اعتقاد لازم به فرزندان تعليم داده مى‌شد و با مخالفان با شدت و خشونت برخورد مى‌كرد. و بسيارى از عالمان كه قائل به اين عقيده نبودند اهانت مى‌شدند و يا كتك مى خوردند كه احمدبن حنبل از جمله كتك خوردگان بود. [1]

نفوذ تركها

معتصم بر خلاف امويان كه بر عربها تكيه داشتند و حتى بر خلاف عباسيان كه نژاد فارس و ايرانيان را تكيه گاه خود ساخته بودند، تركها را به دستگاه خود جذب كرد و بر آنان اعتماد نمود؛ زيرا مادرش ترك بود.

او مناصب مهم دولتى و نظامى را به تركان واگذار كرد و غلامان ترك را از گوشه و كنار به دربار خود گرد آورد و بر آنان لباسهاى ديبا پوشاند و كمربندهاى طلا بست. مورخان شمار تركان را در پايتخت پنجاه هزار نفر نوشته‌اند. [2]

آنان در پرتو قدرت و آزادى اى كه داشتند، مردم بغداد را سخت مورد اذيت و آزار قرار داده، زنان و كودكان را زير سم اسبهاى خود پايمال مى‌كردند. مردم بغداد عليه آنها بسيج شدند، در خلوت آنان را ترور مى‌كردند بطورى كه روزانه بيش از چند نفر نظامى ترك در بغداد كشته مى‌شد. چون شكايتها و اعتراضها از سوى مردم زياد شد، از سوى ديگر، تعداد نظاميان ترك رو به فزونى مى‌رفت، معتصم به فكر انتقال آنان از بغداد افتاد.

بدين منظور شهر «سامراء» را بنا كرد و نظاميان را بدانجا منتقل نمود. [3]

سياست معتصم نسبت به تركان، خشم و كينه عرب را بر انگيخت. «عجيف بن عنبه» سردار عرب كه شورش «زُطّ» [4] را در هم كوبيده و شورشيان را به قتل رسانيده بود، بر

[1] - تاريخ اسلام، حسن ابراهيم حسن، ج 2، ص 76

[2] - تاريخ سياسى اسلام، حسن ابراهيم حسن، ج 2، ص 77

[3] - مروج الذهب، ج 3، ص 466

[4] - زط گروهى از هندوان بودند كه در سواحل خليج فارس اقامت داشتند. آنان برضد حكومت مأمون شوريدند و با راهزنى وغارتگرى هرج و مرج ايجاد كردند و بر راه مصر مسلط شدند. اغتشاش آنان تا سال 219 ادامه داشت و سرانجام به دست سپاهيان «عجيف» قلع و قمع شدند (ر. ك - البدايه و النهايه، ابن كثير، ج 10، ص 295-294 و تاريخ اسلام، حسن ابراهيم حسن، ج 2، ص 80.)