ضد سرداران ترك شوريد؛ زيرا با عربها بدرفتارى مى‌كردند و حتى در صدد نابودى معتصم بر آمد و «عباس بن مأمون» را تحريك كرد تا بر ضد عمويش قيام كند و خلافت را به دست گيرد. سرداران عرب نيز با وى همدست شدند، ولى معتصم از توطئه آگاه شد و آن را خنثى كرد. [1]

بابك خرم دين نيز كه از سوى امپراتورى روم و شاه ارمنستان حمايت مى‌شد دامنه قيام را گسترش داد و بر آذربايجان و اطراف آن مسلط گشت. [2] بين بابك و سرداران سپاه معتصم همچون «افشين» و «بغاى كبير» جنگهاى زيادى درگرفت و در اين جنگها گروه زيادى از دو طرف به قتل رسيدند. [3]

هنوز فتنه «بابك» خاموش نشده بود كه «مازيار» سر دار ديگر ايرانى سر برداشت.

وى شورش خود را از منطقه طبرستان شروع كرد و بين او و «عبدالله بن طاهر» حاكم خراسان برخوردهايى صورت گرفت. [4]

معتصم در آخر عمر از اين سياست خود يعنى نفوذ تركها پشيمان شد ولى ديگر نه او نه خلفاى بعد از او نتواستند نفوذ و قدرت تركها را از بين ببرند و خلفاى عباسى پس از او ملعبه اى در دست تركها بودند و هرگاه خليفه‌اى مى‌خواست با آنان در افتد كشته مى‌شد. [5]

معتصم پس از هشت سال و هشت ماه خلافت درسن 47 سالگى مرد. [6]

[1] - تاريخ اسلام، حسن ابراهيم حسن، ج 2، ص 196

[2] - تاريخ اسلام، حسن ابراهيم حسن، ج 2، ص 109 و الكامل فى التاريخ، ج 6، ص 524

[3] - الكامل فى التاريخ، ج 6، 447-462

[4] - ر. ك - همان، ص 495-511. و تاريخ ابن خلدون، ج 3، ص 265-267

[5] - تاريخ اسلام، حسن ابراهيم حسن، ج 2، ص 196

[6] - الكامل فى التاريخ، ج 6، ص 524