درس هيجدهم: مناظرات و مباحث علمى‌

از برنامه‌هاى فرهنگى و فعاليتهاى علمى امام جواد عليه السلام شركت در مناظرات و بحثهاى علمى زمان خود بود. آن حضرت چون امامان پيشين در برابر دانشمندان و رهبران افكار گوناگونِ عصر خويش به مناظره و مباحثات علمى مى‌پرداخت و به سؤالات آنان پاسخ مى‌گفت.

اين احتجاجات در عين حال كه از نظر علمى و فرهنگى قابل توجه و ارزشمند بود و بسيارى از مسائل‌دينى و معارف‌اسلامى را تبيين‌مى‌كرد اما باتوجه به‌سن‌حضرت در زمان تصدى‌امامت، شرايط زمان و برگزار كنندگان جلسات مناظره و پرسش گران اهداف ديگرى نيز تعقيب مى‌شد.

در اين مناظرات و مجالس بحث علمى طرفهاى مقابل امام عليه السلام را مى‌توان به سه دسته تقسيم كرد.

الف- شيعيان‌

از آنجا كه امام جواد عليه السلام نخستين امامى بود كه در خردسالى به امامت رسيد، اين مسأله موجب ترديد عده‌اى از شيعيان شد از اين رو آنان براى حصول اطمينان و به عنوان آزمايش، سؤالات بسيارى را طرح كردند و چون حضرت به همه آنها پاسخ گفت دريافتند كه او امام بر حق است. نمونه بارز آن جريانى است كه پس از شهادت امام هشتم (ع) اتفاق فتاد. بزرگان شيعه پس از انجام مراسم حج به خدمت امام (ع) رسيدند و با طرح سؤالاتى كه شمار آن را تا سى هزار ثبت كرده‌اند در حقيقت امام (ع) را آزمودند و به امامت آن حضرت معتقد گشتند. (1)