درس چهارم: فضائل و مكارم اخلاق [2]

ب- رفتار و اخلاق اجتماعى‌

از آنجا كه انسانها داراى زندگى اجتماعى هستند و به طور طبيعى با همنوعان خود برخورد دارند اخلاق اجتماعى در زندگى آنان از اهميت ويژه‌اى برخوردار است. و چون به فرموده امام جواد (ع):

«النَّاسُ اشْكالٌ وَ كُلٌّ يَعْمَلُ عَلى‌ شاكِلَتِهِ» [1]

مردم گونه‌هاى متفاوتى هستند و هر كس بر طبق طبيعت و مرام خود عمل مى‌كند.

حساسيت زندگى اجتماعى و روش برخورد در جامعه مشخص مى‌گردد.

معصومان عليهم السلام براى اخلاق اجتماعى جايگاه ويژه‌اى قائل بودند تا جايى كه عزّت و ذلّت اجتماعى انسان را در گروه اخلاق او مى‌دانستند.

على (ع) در اين باره مى‌فرمايد:

«رُبَّ عَزيزٍ اذَلَّهُ خُلْقُهُ و ذَليلٌ اعَزُّهُ خُلْقُهُ» [2]

چه بسيار عزيزى كه اخلاق بدش، او را ذليل كرد، و چه بسيار ذليلى كه بر اثر حسن خلق به عزّ و بزرگى دست يافته است.

سيره اخلاقى امامان معصوم عليهم السلام بهترين الگو براى پيروى در اخلاق اجتماعى است. آن بزرگواران با عمل و راهنماييهاى ارزشمند خود بهترين شيوه زندگى اجتماعى را به ما آموختند. امام جواد (ع) درباره جلب محبت اجتماعى مى‌فرمايد:

[1] - بحارالانوار، ج 78، ص 82

[2] - همان، ج 71، ص 396