داشتند و نرمش عظيم و تحمل قهرمانانه آنان موجب مى‌گشت كه بسيارى از گمراهان به راه راست هدايت شوند.

قرآن كريم موفقيت پيامبر (ص) را در امر رسالت مبتنى بر اين اصل مهم مى‌داند و مى‌فرمايد:

«فَبَما رَحْمَةٍ مِنَ اللَّهِ لِنْتَ لَهُمْ و لَوْ كُنْتَ فَظّاً غَليظَ الْقَلْبِ لَانَفَضُّوا مِنْ حَوْلِكَ» [1]

به (بركت) رحمت الهى، در برابر آنان (مردم) نرم (و مهربان) شدى! و اگر خشن و سنگدل‌

بودى، از اطراف تو، پراكنده مى‌شدند.

امام جواد (ع) درباره اهميت مدارا با مردم مى‌فرمايد:

«مَنْ هَجَرَ الْمُداراةَ قارَنَهُ الْمَكْرُوه» [2]

كسى كه مدارا را ترك كند، (اين تركِ مدارا) او را به ناملايمات نزديك مى‌سازد.

و نيز درباره نشانه مدارا مى‌فرمايد:

«مِن رِفْقِ الرَّجُلِ بِأَخِيهِ تَرْكُ تَوبيخِهِ بِحَضْرَةِ مَنْ يَكْرَهُ» [3]

از نشانه‌هاى مدارا كردن آدمى نسبت به برادرش، ترك سرزنش او در حضور كسى است كه ناپسند مى‌دارد.

از اين رو آن حضرت در ناملايمات روزگار، صبر را پيشه خود مى‌ساخت و بردبارى او بر غضبش چيره مى‌شد. براى امام (ع) پارچه‌هاى قيمتى فرستادند. در راه، دزد آنها را به سرقت برد. حمل كننده پارچه‌ها ماجرا را به وسيله نامه به اطلاع آن حضرت رساند.

حضرت به خط خويش مرقوم كرد:

«انَّ انْفُسَنا و امْوالَنا مِنْ مَوَاهِبِ اللَّهِ الْهَنِيئَةِ وَ عَوارِيهِ المُسْتَوْدَعَةِ، يُمَتِّعُ بما مَتَّعَ مِنْها فِى سُرُورٍ وَ غِبْطَةٍ وَ يَأْخُذُ ما اخَذَ مِنْها فِى أَجْرٍ وَ حِسْبَةٍ. فَمَنْ غَلَبَ جَزَعُهُ عَلى‌ صَبْرِهِ حَبِطَ أجْرُهُ و نَعُوذُ بِاللَّهِ مِنْ ذلِكَ.» [4]

[1] - آل عمران، آيه 159

[2] - اعلام الدين، ص 309

[3] - نگاهى گذرا بر زندگانى امام جواد (ع)، مقرّم، ص 81

[4] - تحف العقول، ص 456