نمى‌رفت. اينك به نقل برخى از سخنان امام حسين (ع) كه بيانگر رجعت همه جانبه حكومت در آن زمان است مى‌پردازيم:

امام (ع) در نطق افشاگرانه و كوبنده خود در روز عاشورا خطاب به انبوه مسلمانانى كه به عنوان مزدوران بنى اميه نسبت به جنگ با حضرت بى تابى مى‌كردند فرمود:

... رويتان سياه باد كه شما از سركشان امت و از ته ماندگان احزاب فاسد هستيد كه قرآن را پشت سر انداخته‌ايد؛ از دفاع شيطان درافتاده‌ايد. از گروه جنايت‌كاران و تحريف‌كنندگان كتاب و خاموش‌كنندگان سنن مى‌باشيد .... [1]

همچنين امام (ع) نسبت به رجعت عقيدتى جامعه اسلامى در سال‌هاى 61- 60 هجرى به برخى از خواص و سران قبائل بصره مى‌نويسد:

... شما را به كتاب خدا و سنت پيامبر دعوت مى‌كنم؛ زيرا در شرايطى قرار گرفته‌ايم كه ديگر سنّت پيامبر (ص)- به كلى- از ميان رفته و جاى آن را بدعت فرا گرفته است .... [2]

نتيجه آنكه گوهر دين آن چنان توسط حاكمان اموى مسخ گرديده بود كه امام (ع)، در برابر درخواست بيعت با يزيد، آيه استرجاع به زبان آورده و فاتحه اسلام را اعلام مى‌كند. [3]

رجعت سياسى در شيوه تصدى حاكميت كه بعد از رحلت پيامبر (ص) به صورت تغيير اصل وصايت به شورا تحقق يافت در اواخر حكومت معاويه شتاب بيشترى گرفته و به تجديد نظام اشرافيت كه براساس سلطنت استوار بود ختم گرديد. بيعت گرفتن معاويه براى پسرش يزيد آخرين تيرى بود كه امويان به سوى مكتب وحى و جامعه اسلامى نشانه‌گيرى نموده تا آن را از محتواى حقيقى‌اش تهى سازند. [4]

ترويج و تحريك تعصبات قبيله‌اى و نيز گسترش بى عدالتى و تبعيض بين مسلمانان‌

[1] . موسوعة كلمات الامام الحسين (ع)، ص 424

[2] . موسوعة كلمات الامام الحسين (ع)، ص 315-316

[3] . همان، ص 281-284

[4] . سخنان امام حسين (ع) در نامه‌اى كه به معاويه مرقوم فرمودند بيانگر اين رجعت است. ر. ك. به موسوعه كلمات الامام‌الحسين (ع)، ص 254-256