عرب و غير عرب و ... از مصاديق ديگر رجعت سياسى بود كه در دوران حاكميت معاويه و يزيد گسترش يافت.

همچنين در دوران حاكميت اموى اختلاف طبقاتى بيش از گذشته گسترش يافت. پادشاهان اموى بيت‌المال را ثروت شخصى خويش كرده و خود را جانشينان خدا مى‌دانستند.

امام (ع) در نطق مهم‌شان در «بيضه» خطاب به سپاه ابن زياد فرمود:

اينان (امويان) بيت‌المال و اموال عمومى را به خود اختصاص داده، حرام خدا را حلال شمرده و حلال الهى را حرام كرده‌اند. [1]

با دقت و تأمل در مسائلى كه ذكر شد، مى‌توان فلسفه حركت عظيم امام (ع) را در احياى دين خلاصه كرد: (احياى دين) نهضت عاشورا، حركتى سازمان يافته در جهت احياى شريعتى بود كه جز پوسته و ظاهر چيزى از آن باقى نمانده بود.

امام (ع) در كربلا

تلاشهاى دو جبهه حق و باطل‌

با توقف كاروان حسينى در «كربلا»، سران دو جبهه حقّ و باطل براى دستيابى به اهداف خود، تلاشهاى جديدى را آغاز كردند كه به اختصار و به طور جداگانه به آنها اشاره مى‌شود.

الف- جبهه باطل‌

1- تهديد و ارعاب‌

«ابن زياد» نامه‌اى به امام حسين (ع) نوشت:

«يزيد به من نوشته: سر به بستر ننهم و از غذا سير نخورم مگر آنكه تو را بكشم، يا به فرمان من و يزيدبن معاويه گردن نهى!»

امام (ع) نامه را پس ازخواندن بينداخت و فرمود:

[1] . موسوعة كلمات الامام الحسين (ع)، ص 360-361