درس سيزدهم:: دوران امين‌

پس از هارون، فرزندش امين عهده‌دار خلافت شد و مدت پنج سال در مسند قدرت بود. وى از نظر سنّى كوچكتر از مأمون بود و مادرش زُبَيْدَه دختر جعفر بن منصور دوانيقى و از بانوان سرشناس و متنفّذ دستگاه خلافت هارون بود و نيز داييهايش هاشمى بودند و هر كدام در دستگاه خلافت موقعيت و نفوذ خاصى داشتند؛ از سوى ديگر مادر مأمون، كنيز و ايرانى بود، از اين رو، هارون پسر كوچكتر خود امين را وليعهد اول خود قرار داد.

امين كه از همان دوران كودكى غرق در خوشگذرانى و عياشى بود و در زمينه پذيرش منصبهاى اجتماعى و زمامدارى پس از پدر، هيچ گونه لياقتى از خود بروز نداده بود، پس از قبضه حكومت نيز به عياشى و لهو ولعب پرداخت؛ زيرا با تكيه بر حمايتهاى مادر و داييهايش و نيز ديگر قشرهاى داراى موقعيت، از حكومت وى، هيچ گونه خطرى بر سر راه حكومت خود نمى‌ديد. مورخان خصوصيات روحى و زندگى‌امين را چنين نوشته‌اند:

«او مردى زشت كردار، سست رأى و خونريز بود كه بر مركب هوا و هوس سوار شده و نسبت به امر خلافت بى‌اعتنا بود و در كارهاى مهمّ به ديگران تكيه مى‌كرد.» [1]

«وى بر اثر سرگرمى فراوان به لهو و لعب، از جريانات و مسائل مملكتى به دور مانده بود و با آنها با بى‌اهميتى برخورد مى‌كرد.» [2]

«هنگامى كه خبر كشته شدن فرمانده سپاهش على بن عيسى توسط نيروهاى مأمون را به وى دادند، او با خدمتكار خود «كوثر» مشغول صيد ماهى بود. امين به پيك گفت: مرا به حال‌

[1] - التنبيه و الاشراف، ص 302

[2] - الفخرى، ص 193