ازرق در واقعه محاصره مكه در كنار ابن زبير بودند «1» و ابن زبير مى‌گفت:

اگر شيطان هم در جنگ با اهل شام به يارى من آيد، او را مى‌پذيرم. «2»

بعد از مرگ يزيد- كه مخالفت با او عامل وحدت ابن زبير و خوارج بود- نقاط اختلاف آنان آشكار شد. خوارج مخالف عثمان بودند و وقتى ابن زبير نظر مخالف با آنان در اين باره اظهار كرد، از گرد او پراكنده شده و گروهى به يمامه رفتند و ازارقه به رهبرى نافع سوى بصره روانه شدند.

شورش ازارقه‌

ازارقه در زمان شورش مردم بصره عليه ابن زياد به عراق آمدند و از آنجا روانه اهواز شدند. در آنجا قدرت فراوانى بدست آوردند و در سال 65 به سوى بصره كه در سيطره آل زبير بود، هجوم بردند. در اين جنگ هر چند نافع كشته شد ولى اهل بصره نيز به سختى شكست خوردند.

خوارج بعد از مدتى دوباره به بصره حمله كردند و اهل بصره مُهَلَّب بن ابى صُفره را كه مردى شجاع، صاحب رأى و نظر بود به فرماندهى برگزيدند و مهلب خوارج را شكست سختى داد. «3»

مهلب در بقيه دوران حكومت آل زبير همچنان با خوارج درگير بود. عبدالملك در سال 72 بر عراق مسلّط شد و بعد از مدتى دوباره مهلب از جانب مروانيان مأمور سركوبى خوارج گرديد و با پشتيبانى ازارقه توانست آنان را از رامهرمز براند. «4»

بعد از نافع، ازارقه با عبدالله ابن ماحوز بيعت كردند و وقتى او نيز كشته شد با عبيدالله بن ماحوز بيعت كردند. بعد از كشته شدن عبيدالله، قَطَرى بن الفُجاءه رهبرى‌