همان طور كه گفتيم حركت امامان بر مبناى بينش صحيح و الهىِ آن بزرگواران بوده و بايد به عنوان الگو و سرمشق قرار گيرد. از طرف ديگر، در برهه‌هايى از زمان اعمالى خارق‌العاده مثل كرامات، معجزات و بيان اخبار غيبى از آن بزرگواران سرزده است كه در تاريخ زندگى همه آنان ثبت است. با توجّه به اين جهت دوم، دو برخورد افراطى و تفريطى با زندگى امامان صورت گرفته است.

دسته‌اى زندگى و رفتار امامان را يك زندگى غير عادى و خاص پنداشته‌اند كه نمى‌تواند به عنوان الگو و سرمشق مطرح گردد. استاد جعفر مرتضى مى‌نويسد:

«ضرورى است تا اشاره به روشى در بحث كنيم كه در تاريخِ امامان، براى فهم و تفسير مواضع آنان، در بهره گيرى از «غيب» زياده‌روى كرده، آنها را از حقيقتِ زندگى و دگرگونيهاى آن جدا ساخته‌اند.

آنها به گونه‌اى به معرفى امامان مى‌پردازند كه گويى حيات را به چرخش واداشته و به صورت مرموز و از وراى پرده با آن برخورد كرده‌اند. وقتى مطلبى درباره امام براى اين افراد بيان مى‌شود و قصد نتيجه‌گيرى در كار باشد، اظهار مى‌دارند كه او امام بوده و حكم خاص به خود را داراست. گويى به امام نمى‌توان اقتدا كرد و قول و فعل و تقرير او براى ما حجّت نيست.» «1»

اين دسته از افراد با توجه به اعمال خارق العاده امامان، كل زندگى آنان را از زندگى بشرى جدا كرده و به عنوان يك موجود خاص كه با ما فرق دارند و ما اصلًا نمى‌توانيم مثل آنان باشيم، آنان را از اسوه و مقتدا بودن خارج كرده‌اند.

گروه دوّمى نيز تفريط كرده و موارد غير عادىِ زندگىِ امامان را به دست فراموشى مى‌سپارند واز يادآورى آن خوددارى مى‌ورزند. استاد جعفرمرتضى درباره اين گروه دوّم مى‌نويسد:

«ما روش ديگرى را نيز كه يك روش مادى محض نسبت به امامان داشته و به دور از عنصر غيب و كرامات الهى به تفسير زندگى، رفتارها و برخوردهاى امامان پرداخته‌اند، نمى‌پذيريم. اين افراد كه بر پايه ماديت و حسابهاى رياضى با آثار و نتايج كاملًا طبيعى و مادى به فهم تاريخ امامان مى‌پردازند، از نظر ما سخت در اشتباهند. ... اين افراد براى بررسى نقلهاى حاكى از مسائل غير