1 - تبين انديشۀ اصيل اسلامى كه بايد مبناى حكومت قرار گيرد. هدف عمدۀ امامان تشكيل حكومت بر مبناى فرهنگ و فكر اسلامى است. ولى متأسفانه در آن زمان از اسلام حقيقى جز نامى باقى نبود و اسلام واقعى ناشناخته‌ترين چيزها بود. از اين رو اولين وظيفۀ امام تبيين اسلام ناب بود. جهل و ناآگاهى مردم نسبت به اسلام اصيل به قدرى عمومى و فراگير بود كه حتى بعضى از بنى هاشم را نيز شامل مى‌شد. نقل شده مردم و حتى عده‌اى از بنى هاشم در زمان امام سجاد (ع) در اثر اختلاف نقلها و فتواها نمى‌دانستند كه چگونه نماز بگذارند و حج كنند.1

دست جعل، تحريف و تضييع در همه مفاهيم و احكام اسلامى وارد شده و هيچ چيز با آن كه پيامبر ارائه كرده بود، مطابقت نداشت.

زُهرىّ عالم اموى زمان گويد:

«در دمشق بر اَنس بن مالك (از اصحاب رسول خدا (ص)) وارد شدم. او در حالى كه تنها بود، گريه مى‌كرد. علت گريه‌اش را جويا شدم؛ گفت:

«لا اَعْرِفُ شَيْئاً مِمّا اَدْرَكْتُ اِلاّ هذِهِ الصَّلاةَ وَ قَدْ ضُيِّعَتْ‌»2

از آنچه در عهد رسول خدا درك كرده بودم (در بين شما) جز نماز نشناختم كه آن هم ضايع شد.

حسن بصرى مى‌گفت:

«اگر اصحاب پيامبر بر شما وارد شوند جز قبلۀ شما را به رسميت نمى‌شناسند.»3

و عبدالله بن عمرو بن عاص مى‌گفت:

«اگر دو نفر از اصحاب پيامبر با كتاب خدا در يكى از دره‌ها خلوت كرده باشند و حالا بر مردم وارد شوند، هيچ چيز از (اعمال، اخلاق و عقايد) اين مردم را به رسميت نمى‌شناسند.»4