وجهۀ تو به سوى خود جذب نمودند.

نزديكترين وزراى آنان و قوى ترين يارانشان به قدرى كه تو فساد آنان را در چشم مردم اصلاح جلوه دادى، نتوانست برايشان مفيد باشد.

... شكايت آنچه از تو ديديم را به پيش خدا مى‌بريم و مصيبتهايى كه از تو به ما رسيد را به حساب خدا مى‌گذاريم....

خدا را شكر مى‌كنيم كه ما را از آنچه تو را بدان گرفتار كرده، در امان داشت. والسلام.»1

خلاصه درس

‌☚ بعد از وفات رسول خدا، سعى بر اين بود كه از شناخته شدن امامان جلوگيرى شود و به همين جهت امامان نيز يكى از محورهاى فعاليت خود را معرفى امام به جامعه قرار داده بودند. امام سجاد نيز به صورتهاى گوناگون سعى در معرفى خود به عنوان امام و بيان مقام و منزلت امامت داشت. ايشان در بعضى از بيانات از جمله در صحيفه، مفهوم والاى امامت را تبيين مى‌كند و در مواردى نيز با صراحت تمام خود را به عنوان امام معرفى كند و در مواردى نيز با نشان دادن معجزه امامت خويش را ثابت مى‌نمايد.

‌☚ امام نسبت به جريانهاى فكرى انحرافى در جامعه نيز نظارت داشتند و آنها را كنترل مى‌كردند و موارد انحراف را بيان مى‌نمودند. از جريانهاى انحرافى كه دامنگير شيعيان شد، عقايد غلّو آميز بود كه امام نهى فرمود.

‌☚ اعتقاد به جبر و ارجاء نيز از ديگر عقايد انحرافى بود كه امام به بطلان آنها تصريح كرد.

تصوف و زهدنمايى نيز در آن زمان رواج پيدا كرده بود كه امام در مقابل آنان نيز موضع گرفت.

‌☚ مبارزه با عالمان دربارى نيز يكى ديگر از وجهه‌هاى مبارزه امام سجاد با حكومت بود چه اينكه اين عالمان از پايه‌هاى اصلى حكومت ظلم و ستم و توجيه كننده اعمال ظالمان بودند.

پرسش

[1] - تحف العقول، ص 198-200، اعلمى، بيروت