زراره مطمئن شد كه حكومت حق تا دو سال ديگر واقع خواهد شد. [1]

ازپاره‌اى روايات استفاده مى‌شود كه يكى از علل به تأخير افتادن حكومت امامان (ع) رعايت نكردن «تقيّه» وافشاى امر امامت از سوى بعضى از شيعيان بوده است. ابوحمزه ثمالى مى‌گويد: از ابو جعفر (ع) شنيدم كه مى‌فرمود:

اى ثابت! خداوند براى اين امر (تشكيل حكومت علوى) سال هفتاد را معين كرده بود؛ چون (امام) حسين صلوات الله عليه كشته شد، خشم خداوند بر زمينيان شدت يافت؛ از اين رو، آن را تا سال 140 به تأخير انداخت. ما اين موعد را براى شما باز گفتيم و شما آن را افشا كرديد و پرده استتار اين راز را گشوديد. پس از آن خداوند براى آن، وقت و موعدى را نزد ما معين نساخت. وخدا هرچه را بخواهد محو، وهر چه را بخواهد ثبت مى‌كند.

ابوحمزه مى‌افزايد: اين سخن را با ابوعبداللّه (ع) درميان گذاشتم، فرمود آرى، اين چنين بود. [2]

آثار نامطلوب تقيّه‌

امام صادق (ع) هرچند موفق شد در پوشش «تقيّه» بربسيارى از اهداف وآرمانهاى الهى خود دست يافته، نقشه‌ها وتوطئه‌هاى دشمن را خنثى كند، ليكن «تقيّه» دركنار همه‌

فوايدى كه در بر داشت، آثار نامطلوب وابهامات فراوانى بر نهضت فرهنگى و سياسى امام صادق (ع) وارد كرد. چرا كه مقتضاى كار پنهانى، پوشيده ماندن ماهيّت وابعاد آن از ديد عموم مردم، بويژه نامحرمان است.

باتوجه به اين جهت، برغم آنكه پيشواى ششم در مقايسه با بسيارى از امامان ديگر، بيشترين ارتباط را با شيعيان و ياران خود داشت، ليكن متأسفانه ابعاد زندگى آن گرامى، بويژه در ساليان آغاز امامتش كه مصادف با اواخر حكومت بنى اميّه بود، درهاله‌اى از

[1] - رجال كشى، ج 1، ص 376، رديف 261.

[2] - كافى، ج 1، ص 368.