جلالت، وثاقت و راست كردارى عثمان بن سعيد، زبانزد عام و خاص بود و همگان از او سخن مى‌گفتند. ابو العباس حميرى مى‌گويد:

ما بيشتر مواقع، تعريفها و تمجيدهاى امام عسكرى (ع) درباره عثمان بن سعيد را عنوان مى‌كرديم و آنها را دليل بر ارجمندى و مرتبت والاى او مى‌دانستيم. [1]

عثمان بن سعيد، علاوه بر آنكه توسط امام عسكرى (ع) به جانشينى و نيابت حضرت مهدى (عج) منصوب شده بود، [2] پس از شهادت آن حضرت از سوى امام عصر بر اين سمت ابقا شد و در طول مدت حدود پنج سالى كه زنده بود، رسالت خود را به بهترين شكل انجام داد، چنان كه در توقيع شريف حضرت حجّت پس از درگذشت او خطاب به فرزندش محمد بن عثمان آمده است.

«انَّا لِلهِ وَ انَّا الَيْهِ راجِعُونَ. تَسْليًما لِأَمْرِهِ وَ رِضاءً بِقَضائِهِ. عاشَ ابُوكَ سَعيدًا وَ ماتَ حَميدًا، فَرَحِمَهُ اللَّهُ وَ الْحَقَهُ بِاوْلِيائِه‌ وَ مَواليهِ عَلَيهِمُ السَّلامُ، فَلَمْ يَزَلْ مُجْتَهِدًا فى امْرِهِمْ، ساعِيًا فيما يُقَرِّبُهُ الَى اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ وَ الَيْهِمْ، نَضَّرَاللَّهُ وَجْهَهُ وَ اقالَ عَثْرَتَهُ» [3]

ما براى خداييم و بازگشتمان به سوى اوست. تسليم فرمان خدا و راضى به قضاى او هستيم.

پدرت سعادتمندانه و نيكو از اين جهان ديده بربست. خدا رحمتش كند و او را به اوليا و دوستان خود ملحق سازد، چرا كه همواره در (زنده نگه داشتن) امر آنان كوشا بود و در امورى كه او را به خدا نزديك سازد، تلاش فراوان داشت، خداى بزرگ رويش را سفيد گرداند و از لغزشهايش درگذرد.

ب- محمد بن عثمان‌

سفير دوّم امام عصر (عج) در غيبت صغرى ابو جعفر محمد بن عثمان است. وى پس‌

[1] - الغيبة، ص 216

[2] - ر. ك. همان مدرك، ص 217

[3] - منتخب الاثر، ص 359؛ ص 219