الف- عثمان بن سعيد عمرى‌

نخستين نايب خاص حضرت مهدى (عج) ابو عمرو، عثمان بن سعيد عمرى [1] اسدى است. وى از چهره‌هاى برجسته شيعه و از شخصيّتهاى مورد وثوق امام هادى و امام عسكرى عليهماالسّلام بود و سمت وكالت آن دو امام بزرگوار را داشت. امام هادى (ع) درباره او فرمود:

«هذا ابُو عَمْرٍو، الثِّقَةُ الْامينُ، ما قالَهُ لَكُمْ فَعَنّى يَقُولُهُ، وَ ما ادّاهُ الَيْكُمْ فَعَنى يُؤَدّيهِ» [2]

اين ابو عمرو، مورد وثوق و درست كردار است، هر آنچه به شما بگويد از جانب من گفته و هر چه به شما رساند، از جانب من رسانده است.

امام عسكرى (ع) نيز بعد از رحلت پدر بزرگوارش وثاقت او را تأييد كرد و فرمود:

«هذا ابُو عَمْرٍو، الثِّقَةُ الْامينُ، ثِقَةُ الْماضى وَ ثِقَتى فِى الَمحْيا وَ الْمَماتِ فَما قالَهُ لَكُمْ فَعَنى يَقُولُهُ وَ ما ادّا الَيْكُمْ فَعَنى يُؤَدّيهِ» [3]

اين ابو عمرو، ثقه و امين است. مورد وثوق امام پيشين و من در حيات و مرگم مى‌باشد. هر چه به شما بگويد از سوى من گفته است و هر چه به شما ابلاغ كند از سوى من ابلاغ كرده است.

عثمان بن سعيد كه در روزگار خفقان و اختناق حكومت عباسيان وكالت عسكريين عليهماالسّلام را بر عهده داشت، به منظور سرپوش نهادن بر فعّاليتهاى سياسى خود به تجارت روغن اشتغال داشت، به همين جهت به وى «سمّان» (روغن فروش) مى‌گفتند.

وى وجوهات شرعى و اموال دريافتى از شيعيان را در ظرفهاى روغن جاى مى‌داد و خدمت امام هادى (ع) مى‌فرستاد. [4]

[1] - در كتاب غيبت نوشتۀ شيخ طوسى، ص 214 آمده است: كنيۀ عثمان بن سعيد ابو عمرو بود، ولى امام عسكرى (ع) دستور به‌تخفيف آن داد و از آن پس «عمرى» خوانده مى‌شد

[2] - الغيبة، ص 215

[3] - الغيبة، ص 215

[4] - همان مدرك، ص 214