مختلف كشور اسلامى است، و عامل آن بر سر كار آمدن حكومت نظاميان ترك و نيز خلفاى ستمگر و جنايت پيشه‌اى همچون متوكّل بود.

شعار علويان در اين نهضتها «الرّضا من آل محمّد» بود. آنان با طرح اين شعار هر چند براى رهبرى نهضت، فرد خاصّى را معرّفى نمى‌كردند، چون اين كار موجب حسّاس شدن دستگاه خلافت نسبت به او مى‌شد؛ ولى در عمل، نهضت خود را به سمت پذيرش رهبرى شايسته‌ترين عنصر اين خاندان كه در آن عصر در وجود امام هادى عليه السلام خلاصه مى‌شد، جهت مى‌دادند.

اين دوره از تاريخ اسلام شاهد حدود بيست جنبش و نهضت از سوى علويان است كه از آن جمله مى‌توان از نهضت محمّد بن قاسم، محمّد بن صالح، يحيى بن عمر، حسن بن زيد، حسين بن محمّد و اسماعيل بن يوسف نام برد.

اين مبارزان علوى در جاى قلمرو اسلامى از مرو و طالقان و طبرستان گرفته تا رى، همدان، كوفه، مدينه و مكّه، عليه ستمگران عبّاسى پرچم قيام بر افراشتند و مردم را به كتاب خدا و سنّت پيامبر صلى الله عليه و آله فرا خواندند، و اين اساسى‌ترين وجه تمايز اين نهضتهاى حق‌طلبانه و آزاديخواهانه با آشوبها و شورشهايى بود كه از سوى غيرعلويان در نقاط مختلف رخ مى‌داد و جز هرج و مرج و نا امنى و وارد آمدن خسارت جانى و مالى فراوان به مردم نتيجه‌اى نداشت.

پرسش‌

1. علّت گسترش قيامهاى علويان در دوران امامت امام هادى عليه السلام چه بود؟

2. علويان در قيامهاى خود چه شعارى را مطرح مى‌كردند؟ چرا؟

3. نهضت محمّد بن صالح چگونه و توسط چه كسى دچار شكست شد؟

4. يحيى بن عمر، هدف خود از قيام را چه چيزى عنوان كرد؟

5. ميان نهضتهاى علويان و شورشهاى غيرعلويان در دوران امامت امام هادى عليه السلام چه‌