درس اوّل: ويژگيهاى فردى‌

ولادت‌

دهمين پيشواى شيعيان، بنابر نقل ثقة الاسلام كلينى، شيخ مفيد، شيخ طوسى، ابن شهرآشوب و ابن اثير، در نيمه ذيحجه سال 212 هجرى در دهكده «صريا» [1] متولد شد. [2]

بشارت ولادت اين اختر آسمان امامت را بيش از دويست سال قبل، پيامبر صلى الله عليه و آله داده بود:

خداوند در صلب او (امام جواد) نطفه‌اى نيكو، خجسته و پاكيزه به وديعت نهاده و نام آن را على بن محمّد گذارده است. لباس بزرگى و وقار را بر اندامش پوشانده و او را بر علوم و اسرار آگاه ساخته است. [3]

نام، كنيه و القاب‌

پدر بزرگوارش نام نوزاد را «على» نهاد و سنّت اسلامى را درباره‌اش اجرا كرد؛ در گوش راستش اذان و در گوش چپش اقامه گفت و روز هفتم او را ختنه كرد [4] و سرش را تراشيد

[1] - نام روستايى در شش كيلومترى مدينه كه امام كاظم عليه السلام آن را تأسيس كرده بود. (ر. ك: مناقب، ج 4، ص 382) ولى‌در معجمهاى مربوط به بلدان از چنين قريه‌اى اسم برده نشده است. بر همين اساس ضبط دقيق آن مشخّص نيست. در برخى منابع نيز «صربا» ضبط شده است.

[2] - ر. ك: كافى، ج 1، ص 497؛ ارشاد، ص 327؛ تهذيب الاحكام، ج 6، ص 92؛ مناقب، ج 4، ص 401 و كامل، ج 7، ص 189.

نقلهاى ديگرى مانند 27 ذيحجّۀ سال 212، دوّم و سوّم و سيزدهم رجب سال 214 هجرى نيز ذكر شده است. براى آگاهى بيشتر به بحارالانوار، ج 50، ص 113 ت 116 رجوع كنيد

[3] - عيون اخبارالرّضا عليه السلام، ج 1، ص 50-51، حديث 29

[4] - از جمله اختصاصات امامان عليه السلام در روايات شيعه اين دانسته شده كه آنان ختنه شده به دنيا مى‌آمدند ولى به عنوان‌استحباب و سنّت، صورتى از عمل را انجام مى‌دادند. (ر. ك: سفينة البحار، ج 2، ص 563)