شيوه نساكان خود نسبت به امامان عليها السلام، پيشواى دهم عليه السلام رامسموم كرد. و آن حضرت سرانجام پس از 33 سال تلاش و رنج، در حالى كه چهل و يك سال از عمر پر بركتش مى‌گذشت، در روز سوّم رجب، سال 254 هجرى قمر ى با سمّ به شهادت رسيد. [1]

امام حسن عسكرى عليه السلام پيش از آنكه جنازه را براى تشيع بيرون ببرند بر پيكر پدر نماز گزارد. [2] سپس جنازه توسط انبوه جمعيّت عزادار و متأثر از فقدان پيشوايشان تشييع شد.

دولتمردان و درباريان نيز براى عوامفريبى و سرپوش نهادن بر جنايات خود، در مراسم تشييع جنازه شركت كردند. «احمد بن متوكّل» به دستود معتزّ بر جنازه امام عليه السلام نماز خواند. پس از انجام مراسم نماز، جنازه به خانه آن حضرت بازگردانده و در آنجا به خاك سپرده شد. [3]

خلاصه‌

در درسهاى پيش به محورهاى از فعّاليّتها و مبارزات امام هادى عليه السلام اشاره كرديم. اينك آخرين بخش آنها:

- تربيت افراد مستعدّ و آماده‌

امام هادى عليه السلام با همه مشكلات و محدوديّتهايى كه داشت موفّق شد افراد زيادى را در مكتب انسان ساز خود تربيت كند. شيخ طوسى اسامى تعداد 185 نفر از اصحاب و راويان آن حضرت را ضبط كرده است؛ كه در ميان آنان افراد برجسته و والا مقامى همچون: ايّوب بن نوح، حسن بن راشد، حسن بن على، عثمان بن سعيد و على بن جعفر همانىّ به چشم مى‌خورد.

[1] - ر. ك: مصباح المتهجّد، شيخ طوسى، اعمال ماه رجب، ص 741. نسبت به ماه و روز شهادت امام عليه السلام اقوال ديگرى نيز گفته شده است. مثل دوشنبه، 27 ماه جمادى الاخر، 25 جمادى الاخر و 26 همان ماه. براى آگاهى بيشتر به بحارالانوار، ج 50، ص 114-117 رجوع كنيد

[2] - الانوار البهيّه، ص 271؛ اثبات الوصيّه، ص 206

[3] - رك: تاريخ يعقوبى، ج 2، ص 503؛ حياة الامام على الهادى عليه السلام، ص 348