بسوى بهشت برين‌

معتزّ، اخرين خليفه معاصر امام هادى عليه السلام كهاز نزديك شاهد تزلزل و بى ثباتى دستگاه خلافت، و قدرت نمايى ترگان در اين دستگاه بود، پس از دستيابى به حكومت، در صدد استوار كردن پايه‌هاى حكومت خود برآمد تا از سرنوشت شوم خليفگان پيشين در امان بماند. در اين راستا، از ميان برداشتن مخالفان حكومت عباسى و نيز عناصر قدرت طلب متفّذى كه وجودشان تهديدى براى وى به شمار مى‌رفت، در سرلوحه اقدامات او قرار گرفت.

او، در گام نخست دستور داد نام «وصيف» و «بغا»- دو تن از سران برجسته و متنفّذ ترك- و ياران و همراهان آنان را از تمامى ديوآنهاحذف كنند. سپس پنهانى فردى را در قبال وعده حكومت «يمامه»، «بحرين» و «بصره» مأمور كشتن آنان كرد. و سرانجام موفّق شد آن دو را كه نقش اساسى در بى ثباتى دستگاه خلافت و عزل و نصب خلفا داشتند، از ميان بردارد. [1] خلع «مؤيد»- برادر خود- از مقامهاى ولايتعهدى [2]، كشتن «مستعين» [3] و تبعيد «ابو احمد»- فرزند متوكّل- به بصره و «على بن معتصم» به واسط [4]، در همين راستا انجام گرفت.

امام هادى عليه السلام در ميان مخالفان حكومت عباسى، چهره‌اى شناخته شده و از جهاتى براى حكومت، خطرناكتر از چهره‌هاى ياد شده بود، و در عمل، در سياه‌ترين دوران حكومت عباسيان نشان داده بودكه كمترين تفاهم و سازشى با ستمگران ندارد.

«معتزّ» اين حقيقت را مى‌دانست و نيز مى‌دانست كه موقعيّت اجتماعى و محبوبيّت مردمى امام عليه السلام و نفوذ كلام آن حضرت در ميان قشرهاى مختلف جامعه- در پرتو آزادى نسبىِ به دست آمده- به مراتب بيشتر از دوران متوكّل است؛ از اين رو، پس از قلع و قمع عناصر مخالف درون دستگاه، در صدد ازميان برداشتن آن حضرت برآمد و با استفاده از

[1] - ر. ك: كامل: ج 7، صفحات: 168، 178 و 186

[2] - همان، ص 171

[3] - همان، ص 172

[4] - همان، ص 183