او به من مى‌گويد: كدام سوره قرآن را مى‌خواهى تا بخوانم؟ من يكى از سوره‌هاى بلند را نام مى‌برم كه هنوز به آنجا نرسيده است. او به خواندن سوره مبادرت مى‌كند؛ بگونه‌اى كه صحيح‌تر از قرائت او را نشنيده‌ام. سوره‌اى را با صدايى دلگشاتر از مزامير داوود قرائت مى‌كند و او قرآن را از اوّل تا به آخر از بر دارد و به تأويل و تنزيل آن آگاه است.

جنيدى افزود: اين كودك خردسال كه پدرش در عراق رحلت كرده و او در مدينه در ميان اين كنيزان سياه‌پوست رشد يافته، از كجا اين همه دانش را فرا گرفته است!؟

راوى اضافه مى‌كند: زمانى چند نگذشت كه جنيدى را ديدم كه حق را شناخته و قائل به امامت امام هادى عليه السلام گشته است! [1]

گسترده علم امام هادى عليه السلام‌

آنچه از علوم مختلف از پيشواى دهم عليه السلام آشكار گشته و در صفحات تاريخ و كتابهاى حديث منعكس شده است حكم قطره‌اى در برابر دريا را دارد؛ با اين حال همين مقدار كه آشكار گشته، همه دانشمندان را به تحيّر واداشته است؛ چندان كه آن را دليلى روشن و غير قابل خدشه بر حقّانيت راه آن بزرگوار دانسته‌اند.

تمام دانشمندان و فقهاى معاصر امام هادى عليه السلام بر گستره علوم آن حضرت در زمينه‌هاى حديث، فقه، فلسفه، كلام و ساير علوم اعتراف داشته و بر اين عقيده بودند كه در مسائل پيچيده و مشكل علمى و دينى بايد به او مراجعه و از نظر صائبش استفاده كنند. و عجيب آنكه معتصم و متوكّل عبّاسى دو خليفه معاصر آن گرامى كه سرسخت‌ترين دشمنان اهل‌بيت عليه السلام بودند، در مسائل مورد اختلافِ دانشمندان زمانشان، سراغ ديدگاه آن حضرت را مى‌گرفتند و نظريه او را بر نظر ديگر دانشمندان، حتّى درباريان مقدّم مى‌داشتند. [2] در ذيل به عناوين بعضى از علوم و معارفى كه از پيشواى دهم عليه السلام به يادگار

[1] - اثبات الوصيّة، ص 194؛ ماَثر الكبراء فى تاريخ سامرّاء، ج 3، ص 95. با اندكى اختلاف در بعضى موارد

[2] - در درسهاى بعدى به اين موارد اشاره خواهيم كرد