با روى كار آمدن معاويه و تبديل خلافت اسلامى به سلطنت موروثى، شكاف بين «امامت» و آنچه كه به نام خلافت اسلامى مطرح بود عميق‌تر شد، و اين دو منصب، به عنوان دو جريان حقّ و باطل كه هر كدام سرنگونى ديگرى را در سرلوحه برنامه كارى خود داشت، مطرح گرديد.

فشار بيش از حدّ سردمداران اموى و عبّاسى بر جبهه حق، و دست يازيدن آنان به كشت و كشتار عناصر حق‌طلب، و در رأس آنان، امامان معصوم عليهم السلام و سعى در محو تمامى ارزشهاى اسلامى و مواريث معنوى نبىّ اكرم صلى الله عليه و آله موجب شد تا ائمّه عليه السلام تاكتيك مبارزه با باطل را تغيير دهند، و فعّاليّتهاى متعرّضانه خود عليه دستگاه خلافت را مخفيانه انجام دهند.

اين سياست، عامل ديگرى بود براى اينكه بسيارى از كارهاى اساسى و فعّاليّتهاى سياسى پيشوايان عليه السلام پنهانى صورت گرفته، از دسترس مورّخان، دور بماند.

با روى كار آمدن مأمون، سياست فشار بر جبهه حقّ، و ايجاد محدوديّت براى رهبران آن و تحت نظر گرفتن آنان، وا رد مرحله جديد و در عين حال دشوارترى شد.

در اين دوره كه بيش از نيم سده از دوران امامت را در بر مى‌گيرد، امامان عليهم السلام با احضار به مركز خلافت عبّاسى در «مرو» و «بغداد» و «سامرّا»، كاملًا تحت‌نظر حكومتهاى وقت بسر برده، در هيچ زمينه‌اى آزادى عمل نداشتند؛ و هرگاه و بى‌گاه، خانه آن بزرگواران مورد تفتيش نيروهاى امنيّتى قرار مى‌گرفت. از اينرو، ناگزير بودند بيش از هر زمان ديگر بر اصل «تقيّه» و پنهانكارى تكيه كنند. و همين امر، موجب گرديد تا تاريخ زندگى امامان اين دوره- يعنى امام جواد، امام هادى و امام عسكرى عليهم السلام- در هاله‌اى از اجمال و ابهام قرار گيرد. و تاريخ نگاران براى تدوين شرح زندگى آن بزرگواران، به ويژه در زمينه مسائل و جريانات سياسى، دچار مشكل و كمبود مواد تاريخى گردند، و در نهايت، شناخت پيروانشان از آنان بسيار محدود و سطحى باشد.

امام هادى عليه السلام با آنكه مدّت امامتش 33 سال به طول انجاميد؛ امّا اوضاع طورى بود كه‌