درس پانزدهم:

زندگانى امام باقر (ع)

پيشواى پنجم شيعيان در سوم صفر، سال 57 هجرى در مدينه متولد شد. [1] نام آن گرامى «محمّد» است كه رسول خدا صلى الله عليه و آله براى حضرتش برگزيده است. كنيه آن حضرت «ابو جعفر» و لقب‌هايش عبارتند از: باقر، شاكر، هادى، امين و شبيه. [2]

امام باقر عليه السلام از دو سو فاطمى و علوى بود. زيرا پدر او امام زين‌العابدين فرزند امام حسين عليه السلام و مادرش «امّ عبداللّه» دختر امام مجتبى عليه السلام است؛ مادرى با فضيلت، دانشمند و پرهيزكار. امام صادق عليه السلام در وصف او فرمود:

«كانَتْ صِدّيقَةً لَمْ تُدْرَكْ فى‌ آلِ الْحَسَنِ امْرأَةٌ مِثْلُها» [3]

(جده‌ام) صديقه‌اى بود كه در ميان خاندان (امام) حسن عليه السلام هيچ زنى به پايه فضيلت او نمى‌رسيد.

امام باقر عليه السلام كمتر از چهار سال داشت كه همراه جدّش امام حسين عليه السلام در كربلا حضور پيدا كرد. پس از آن 34 سال با پدرش زندگى كرد. وى از همان دوران جوانى به علم و دانش و فضيلت و تقوى معروف و پيوسته مرجع حلّ مشكلات علمى مسلمانان بود. هر جا سخن از والاييهاى هاشميان، علويان و فاطميان به ميان مى‌آمد او را يگانه وارث آن همه كرامت و عظمت مى‌شناختند.

او نه‌تنها در نگاه ديگران كه از منظر رسول‌اللّه صلى الله عليه و آله نيز شخصيتى ممتاز و در خور

[1] - كشف الغمه، ج 2، ص 117؛ الفصول المهمة، ص 211؛ مصباح كفعمى، ص 522

[2] - ر. ك: كشالغمّه، ج 2، ص 117؛ دلائل الامامة، ص 94. از آن جهت «شبيه» لقب يافته بود كه به پيامبر صلى الله عليه و آله شباهت داشت

[3] - كافى، ج 1، ص 469