درس بيست و دوّم:

اقدامات و موضع‌گيرى‌هاى سياسى امام كاظم عليه السلام‌

امام كاظم عليه السلام در كنار تلاش‌هاى علمى و فرهنگى، در صحنه سياسى نيز حضورى فعّال داشت و به رغم آنكه با حاكمانى مقتدر و ستمگر معاصر بود، در ستيز با آنان و تقويت جبهه امامت در برابر جبهه خلافت، يك لحظه درنگ نكرد. مهم‌ترين محورهاى فعّاليت پيشواى هفتم در اين عرصه عبارت است از:

1- پاسدارى از ميراث امامت‌

دعوت به امامت و پاسدارى از ميراث گرانبهاى آن، همواره در سرلوحه دعوت امامان عليهم السلام قرار داشت؛ زيرا دشمنان بويژه حكمرانان اموى و عباسى معاصر آنان با تمام توان سعى در حذف و نابودى آن داشتند.

پيدايش فرقه‌هاى جديد فكرى همچون: اسماعيليّه، فطحيّه، ناووسيّه و مباركيّه [1] در آغاز دوران امامت موسى بن جعفر عليه السلام و ادعاى امامت برخى از سران آنها، مسأله امامت امام كاظم عليه السلام را با مشكلات بيشتر و خطرات جدّى‌ترى مواجه و رسالت آن حضرت را در پاسدارى از اين ميراث الهى سنگين‌تر كرد.

تلاشهاى موسى بن جعفر عليه السلام در اين مرحله دو بعد داشت.

الف- نفى امامت ديگران: امام عليه السلام در اين مرحله از يك سو صلاحيّت زمامداران‌

[1]- فطحيّه بر اين باور بودند كه پس از امام صادق عليه السلام امامت به فرزندش عبدالله بن جعفر معروف به عبداللّه افطح‌رسيده است. ناووسيّه معتقد بودند امام صادق عليه السلام نمرده و نخواهد مرد تا زمانى كه ظهور كند و امر امامت را برعهده گيرد. آنان معتقد بودند آن حضرت مهدى موعود است. مباركيّه پس از شهادت امام صادق عليه السلام به امامت محمد بن اسماعيل معتقد شدند و گفتند: اسماعيل در حيات پدرش عهده‌دار امامت بود ولى با درگذشت وى، پدرش امر امامت را برعهده فرزند اسماعيل «محمد» گذاشت (ر. ك: فرق الشيعه، نوبختى، صص 66 - 78)