تشويق مى‌كرد تا امام را مورد پرسش‌هاى گوناگون قرار دهند؛ از سوى ديگر با بيان برترى‌هاى علمى امام به اطمينان پيروزى آن حضرت بر حريفان تظاهر مى‌كرد تا از پيامدهاى شكست رقيبان مصون بماند و در زمره جبهه شكست خورده و محكوم بشمار نرود.

وى در فرمانى به يحيى بن اكثم، قاضى القضاة حكومت خود به هدف خويش از اين اقدام اشاره كرده مى‌گويد:

پرسش و مسأله‌اى را بر ابوجعفر عرضه كن كه او را محكوم و ساكت سازى. [1]

يحيى علاوه بر اين، از سوى مردم نيز وادار شد تا امام را بيازمايد. گروهى از عباسيان نزد وى رفتند و با وعده اموال و پول‌هاى زياد در صورت پيروزى بر امام، از وى خواستند سؤالى بر حضرت عرضه كند كه او مجاب گردد. [2]

از تمامى اين‌ها برمى‌آيد كه هدف مأمون و باندش از طرح پرسش‌هاى علمى و ترتيب مجالس مناظره با امام، آشكار شدن مراتب فضل و دانش آن حضرت براى همگان و حتى آزمايش آن گرامى نبود؛ بلكه هدف اصلى آنان، شكست دادن و محكوم كردن امام جواد عليه السلام بوده است.

توطئه ازدواج‌

مأمون، در اقدامى ديگر، دختر خود ام‌الفضل را به همسرى حضرت جواد عليه السلام درآورد. انگيزه او از اين اقدام سياسى اين بود كه جاسوسى اندرونى بر امام بگمارد. و هم نظر مساعد آن حضرت و پيروانش را نسبت به خود جلب كند.

از بعضى منابع تاريخى برمى‌آيد كه مأمون پيش از اقدام تزويج دخترش به امام جواد عليه السلام براى از صحنه بيرون كردن آن حضرت به هر ترفندى دست زد و چون ناتوان گشت، اين نيرنگ را به كار بست. [3] براساس اين نقل، اقدام او، يك اقدام سياسى صرف‌

[1] - تحف‌العقول، ص 335

[2] - بحارالانوار، ج 50، ص 75

[3]- ر. ك. بحارالانوار، ج 50، ص 61؛ مناقب، ج 4، ص 396