پيشين، درصدد از ميان برداشتن مخالفان برآمد. نخست به پراكنده كردن و قلع و قمع عناصر متنفّذ درون حكومت همچون «وصيف» و «بغا»- كه نقش اساسى در بى‌ثباتى دستگاه خلافت و عزل و نصب خلفا داشتند- پرداخت. [1] خلع «مؤيّد» برادر خود از مقام ولايتعهدى [2]، كشتن «مستعين» [3] و تبعيد «ابو احمد» فرزند متوكل به بصره و «على بن معتصم» به واسط [4] در همين راستا انجام گرفت.

معتز در مرحله بعد درصدد از ميان برداشتن پيشواى شيعيان برآمد، زيرا موقعيّت اجتماعى و محبوبيت مردمى آن حضرت به مراتب بيشتر از ديگر مخالفان حكومت بود؛ از اين رو، با استفاده از شيوه نياكان خود نسبت به امامان، پيشواى دهم را مسموم كرد و آن حضرت سرانجام پس از 33 سال تلاش و رنج در حالى كه چهل يا چهل و يك سال از عمرش مى‌گذشت در روز سوم رجب، سال 254 هجرى به شهادت رسيد و پيكر مطهرش در خانه خود به خاك سپرده شد. [5]

[1]- ر. ك. كامل، ابن اثير، ج 7، صص 168، 178 و 186

[2]- همان، ص 171

[3] - همان، ص 172

[4] - همان، ص 183

[5] - ر. ك. مصباح المتهجّد، شيخ طوسى، اعمال ماه رجب، ص 741. نسبت به ماه و روز شهادت، اقوال ديگرى نيز گفته شده است. براى آگاهى بيشتر رجوع كنيد به بحارالانوار، ج 50، ص 114 - 117