درس هفتم:

امام مجتبى (ع) در دوران امامت‌

دومين پيشواى شيعيان در 21 رمضان سال چهلم هجرى عهده‌دار امامت مسلمانان گرديد. رسول گرامى اسلام صلى الله عليه و آله بارها سبط اكبر خويش را با نام و نشان در رديف جانشينان دوازده‌گانه خود معرفى كرده بود. [1] و در روايتى مشهور كه در مآخذ فراوانى آمده است با اشاره به او و برادرش امام حسين عليهما السلام فرمود:

«ابْناىَ هذانِ امامانِ قاما اوْ قَعَدا» [2]

اين دو فرزندم «امام» هستند چه قيام كنند، چه قعود.

علاوه بر اين، حضرت امير عليه السلام در روز جمعه‌اى به‌خاطر كسالتى كه داشت فرزندش حسن عليه السلام را مأمور كرد تا بر مردم نماز گزارد [3] و در واپسين لحظات زندگى او را وصىّ خود قرار داد و فرزندان و بزرگان خاندانش و نيز رؤساى شيعه را بر اين امر گواه گرفت و فرمود:

پسرم! رسول خدا صلى الله عليه و آله به من فرمان داده است كه تو را وصىّ خود سازم و كتاب و سلاحم را به تو تحويل دهم. [4]

مراسم بيعت‌

امام حسن عليه السلام پس از فراغت از مراسم تجهيز و دفن پدر بزرگوارش به مسجد رفت و در حضور انبوه مردم عزادار بر منبر برآمد و ضمن اعلام خبر شهادت امير مؤمنان عليه السلام و بيان شمّه‌اى از فضائل آن حضرت، به معرّفى خويش پرداخت و خود را عضو خاندانى دانست‌

[1] - براى نمونه رجوع كنيد به فرائد السمطين، ج 2، ص 134 و 137

[2] - ر. ك: ارشاد مفيد، ص 199؛ مناقب، ج 3، ص 367؛ علل الشرايع، ج 1، ص 211؛ كشف‌الغمه، ج 1، ص 533؛ بحارالانوار، ج 44، ص 2؛ با اندكى اختلاف در عبارت در جمله نخست روايت

[3] - مروج الذهب، ج 2، ص 431

[4] - كافى، ج 1، ص 297