كه خداوند در كتاب خود، مودّت و محبّت آنان را بر همگان واجب دانسته و فرموده است:

(قُلْ لا أَسْأَلُكُمْ عَلَيْهِ اجْراً الَّا الْمَوَدَّةَ فِى الْقُرْبى‌) [1]

بگو: من هيچ پاداشى از شما بر رسالتم درخواست نمى‌كنم جز دوستى نزديكانم.

سخنان امام عليه السلام حاضران را تحت تأثير قرار داد و زمينه بيعت آنان را با فرزند پيامبر صلى الله عليه و آله فراهم ساخت؛ از اين رو به محض آنكه عبداللّه بن عباس بپا خاست و مردم را به بيعت وى فراخواند، همگان دعوت او را پذيرفتند؛ گروه گروه به آن حضرت روى آورده با وى بيعت كردند. [2]

با پخش خبر بيعت كوفيان با امام مجتبى عليه السلام در ديگر شهرها، همچون بصره، مدائن، حجاز، يمن و فارس، مردم آن سامان نيز با كوفيان در بيعت با امام حسن عليه السلام هماهنگ شدند. [3] بدين ترتيب، دومين پيشواى شيعيان با بيعت عمومى و اختيارى مردم بويژه بزرگان و زبدگان مهاجر و انصار بر كرسى خلافت الهى تكيه زد و زمام امور مسلمانان را به دست گرفت.

امام عليه السلام در نخستين اقدامات، به تدبير امور ادارى و سياسى مملكت اسلامى پرداخت.

ضمن نصب يا ابقاى كارگزاران بر مناصب دولتى، دستورها و رهنمودهاى لازم را به آنها داد. [4]

شرايط سياسى آغاز امامت‌

امام حسن عليه السلام مسؤوليّت زمامدارى را در شرايطى نامساعد، جوّى مضطرب و فضايى مسموم برعهده گرفت. وى براى سامان دادن امور كشور و رويارويى با دشمنان بويژه باند «قاسطين» بيش از هر جا مى‌بايد روى كوفه حساب باز مى‌كرد؛ درحالى كه آسمان كوفه به دنبال جنگهاى جمل، صفّين و نهروان كه هر سه در نزديكى آن و با شركت گسترده نيروهاى كوفى- در جبهه امام على عليه السلام- رخ داده بود. همچنان گرفته و غمبار و تاريك و فضايش آغشته به وسوسه‌ها و نگرانيها بود.

بازماندگان كشته‌هاى جنگ‌هاى ياد شده كه عمدةً در كوفه مى‌زيستند. در انتظار فرصتى بودند كه انتقام كشتگان خود را بگيرند. عامّه مردم، حتى بسيارى از آنان كه‌

[1] - شوروى (42)، آيه 23

[2] - ارشاد، ص 188

[3] - ر. ك: صلح الحسن، ص 58

[4] - ارشاد، ص 188