شامل هر دولتى كه علاقه خود را به تعاون و همكارى در راه بهبود اوضاع اقتصادى نشان دهد، مى‌گرديد. مبلغ پانزده هزار ميليون دلار طى چند سال براى بازسازى اقتصاد ا روپا ازسوى آمريكا به اين قاره سرازير شد. بديهى است كه دكترين ترومن و طرح مارشال تنها در راستاى نجات اروپا از غلتيدن به دامن كمونيسم بود، چرا كه احزاب كمونيست در كشورهاى اروپاى غربى فعّال بوده و امكان به قدرت رسيدن آنها وجود داشت. [1]

تأسيس كومينفورم(Cominform)و محاصره برلن:

اتحاد شوروى نيز براى حفظ حوزه نفوذ خود بيكار ننشست. استالين در اكتبر سال 1947 م دستور تشكيل سازمان احزاب كمونيست جهان را صادر كرد. احزاب كمونيست در سراسر جهان مى‌بايست با ارتباط و هماهنگى هر چه بيشتر با مسكو، يك خط مشى و رويه واحدى را اعمال كنند.

اين سازمان اطلاعات كمونيستى را به احزاب كمونيستى كشورهاى سرمايه‌دارى توصيه مى‌كرد كه براى مقابله با توطئه‌هاى اين نظام بايد به انضباط بيشترى روى آورند. در واقع، كومينفورم، در پاسخ به دكترين ترومن و طرح مارشال به وجود آمد و قصد داشت از وسوسه استحاله شدن اردوگاه سوسياليسم در اقتصاد سيستم سرمايه دارى جلوگيرى كند. [2]

محاصره برلن در سال 1948 م حكايت از شكل گيرى كامل جنگ سرد بين آمريكا و شوروى مى‌كرد. برلن، شهرى در قلب آلمان شرقى، در حوزه نفوذ شوروى قرار داشت، در حالى كه تحت اشغال ارتش چهار قدرت بود. قسمت غربى برلن به تدريج به صورت واحد در آمد و متفقين غربى تصميم گرفتند در راستاى طرح مارشال، پول واحدى به گردش درآورند. پاسخ اتحاد شوروى، بستن جاده‌ها، خطوط راه آهن و راههاى آبى بين آلمان غربى و برلن غربى بود تا از اين طريق، ساكنان اين منطقه را وادار به ادغام به منطقه اشغالى شوروى نمايد. آمريكا براى حل بحران به پُل هوايى روى آورد. تمام ضروريات زندگى 5/ 2 ميليون نفر ساكنين برلين غربى با هواپيما حدود يك سال هوابرد شد.

سرانجام، شوروى (سابق) دست از محاصره كشيد و تسليم شد. جنگ سرد، تا اين‌

[1] روند سلطه گرى، آمبروز، طى 127-152.

[2] تاريخ جنگ سرد، آندره فونتن، ترجمۀ عبدالرضا هوشنگ مهدوى، ج 1، ص 424-434، نشر نو.