رقابت آمريكا و شوروى را براى حفظ مناطق نفوذ و توسعه آنها دو چندان كرد. [1]

بحران در اقمار شوروى: شكاف در بلوك شرق، از همان آغاز، با مبارزه جويى ژنرال تيتو، رهبر يوگسلاوى عليه استالين، اين حقيقت را آشكار ساخت كه دولتها و ملتها سرانجام، عليه سلطه و ظلم، قيام خواهند كرد. رومانى نيز از جمله كشورهايى بود كه همواره سوداى استقلال از سياستهاى ديكته شده مسكو را در سر مى‌پروراند.

بحران اقمار شوروى (سابق) در دهه 1950 م و 1960 م در چندين كشور خود را نشان داد. نخست، شورش برلن در سال 1953 م بود؛ آنگاه عصيان لهستان و مجارستان در سال 1956 م به وقوع پيوست.

شوروى، بدون كمترين ترديدى، با توسل به زور و نيروى نظامى گردنكشى عليه مسكو را سركوب كرد. آخرين بار، حوادث بهار پراگ در سال 1968 م نشان داد كه شوروى حاضر نيست به آسانى كمربند امنيتى كشور شوراها را بگسلد. در اين سال، رهبران چكسلواكى، بناى اعتراض به سياستهاى شوروى را داشتند كه با يورش تانكهاى پيماى ورشو، صداى هر مخالفى خفه شد. با اين وجود، دهه‌هاى بعد، بر همگان ثابت كرد كه ظلم و ستم را هيچ گاه بنيان محكمى نيست و سرانجام روزى، تارهاى عنكبوتى آن پاره خواهد شد. [2]

دوره جنگ سرد جديد (دهه 1980)

اين دوره با اشغال افغانستان توسط شوروى در سال 1979 م آغاز و با روى كار آمدن ميخائيل گورباچف در سال 1985 م به پايان رسيد. بررسى ريشه‌ها و زمينه‌هاى جنگ سرد جديد، به تحولات در جهان سوم باز مى‌گردد كه از نظر سياستمداران و تحليلگران آمريكايى، به معناى از دست رفتن برخى از مناطق تحت نفوذ آمريكاست. از ديد اين تحليلگران، اتحاد شوروى در دهه‌هاى تنش زدايى به گسترش حوزه‌هاى نفوذ خود دست زد و تعادل و توازن، هم از لحاظ مناطق نفوذ و هم از جهت تسليحات اتمى، به نفع اتحاد شوروى به هم خورد. اينك، ضمن بررسى ريشه‌هاى جنگ سرد نوين، مهمترين‌

[1] ر. ك. جنگ طولانى اعراب و اسراييل، ج. بايربل، ترجمۀ ابو طالب صارمى، انتشارات امير كبير.

[2] يك بستر و دو رؤيا، آندره فونتن، ترجمۀ عبدالرضا هوشنگ مهدوى، ص 119-144، نشر نو.