1- نظام تك قطبى سلسله مراتبى‌

يكى از صورتهاى احتمالى نظام آينده جهانى، كه آمريكا در پى تحقق آن مى‌باشد، نظام «تك قطبى» سلسله مراتبى است. آمريكا، در اين نظام، رهبرى سياسى- اقتصادى جهان را در دست داشته و ساير قدرتها، در رده‌هاى پايين‌ترى فعاليت مى‌كنند. در اين راستا، آمريكا خواهان سلطه كامل بر تمام جهان در ابعاد دموكراسى، نظام اقتصاد آزاد، تصميم گيرى بين‌المللى، تجارت و بازرگانى آزاد و تسليحات است. جورج بوش، رئيس جمهور سابق آمريكا، براى نخستين بار سخن از «نظم نوين جهانى» راند و چندين بار در سخنرانيهاى خود به آن اشاره كرد. [1]آنچه را كه ايالات متحده آمريكا براى عملى شدن آن تلاش مى‌كند، به يقين، همسو و هماهنگ با منافع حياتى آمريكا مى‌باشد كه جز سلطه و نفوذ همه جانبه بر كل جهان چيز ديگر نيست. به هر حال، موانعى كه آمريكا براى تحقق برنامه سلطه جهانى خود با آن رو به روست، عبارتند از:

الف- مشكلات اقتصادى- اجتماعى داخلى آمريكا: اين كشور با ششصد ميليارد دلار بدهى خارجى، از مقروض‌ترين دولتهاى جهان است. كسرى بودجه، عدم موازنه پرداختهاى تجارى خارجى و اغتشاشات داخلى، از ساير موانع عمده اين كشور براى نيل به اين مقصود محسوب مى‌شود. [2]

ب- قطبهاى اقتصادى جهان: ژاپن و اروپاى متحد از قطبهاى عمده اقتصادى جهان هستند. آمريكا كه در پى سلطه اقتصادى بر جهان است، به طور طبيعى، با قدرتمندترين قطبهاى اقتصادى دنيا تضاد پيدا خواهد كرد. محدوديتهاى تجارى از جمله موانع بزرگى است كه اين دولتها مى‌توانند عليه آمريكا به كار برند. به تدريج، ستيز و واگرايى اين قدرتهاى اقتصادى، سد قابل ملاحظه‌اى براى ناكامى نظم نوين آمريكاييها خواهد بود. [3]

ج- نيروى احيا شده مذهبى: جهان از دهه هفتاد به اين طرف، شاهد ظهور نيروى مذهبى احيا شده‌اى است كه با قدرتهاى جهانى به مبارزه برخاسته و از اهميت بسيار

[1] - اطلاعات، 5 ارديبهشت 1370.

[2] يكى بدون ديگرى، نظم نوين جهانى‌؟ آندره فونتن، ترجمۀ عبدالرضا هوشنگ مهدوى، ص 246 و 248، نشر فاخته.

[3] روزنامه كيهان، 10 آذر 1369، 24 ارديبهشت 1370.