فصل اول

روابط بين‌الملل، نگرشها و تئوريها

دانش روابط بين‌الملل، دانشى جديد است كه پس از جنگ جهانى دوم به عنوان يك رشته مستقلِ علمى (1)در علوم آكادميك پايه گذارى شد. نگرشها و تئوريهاى اين علم، هنوز به مرحله عام و مورد پذيرش همه نظريه پردازان اين رشته، نرسيده و تنها در سطح «تئورى ميان برد» (2)، اتفاق نظرهايى وجود دارد. اين فصل در برگيرنده تعريف روابط بين‌الملل، ديدگاهها و تئوريهاى مهم اين نظم است.

تعريف روابط بين‌الملل‌

دولتها، سازمانها و نهادهايى كه جامعه بين‌المللى را مى‌سازند، داراى روابط و مناسبات سياسى، اقتصادى و فرهنگى هستند كه بيانگر روابط متقابل آنهاست؛ آن گونه كه اين روابط مى‌تواند به صورتهاى روابط دوستانه (همكارى)، رقابت و تعارض آميز (ستيز يا مناقشه) باشد. اصطلاح روابط بين‌الملل به:

«مجموعه اقدامات و كنشهاى متقابل واحدهاى حكومتى و نيز نهادهاى غير دولتى و همچنين روندهاى سياسى ميان ملتها اطلاق مى‌شود.» (3)

قلمرو دانش روابط بين‌المللى بسيار گسترده و وسيع است. همان طورى كه از تعريف فوق پيداست، تمامى داد و ستدها و تعامل بين واحدهاى سياسى (دولتها) و سازمانهاى‌

(1)- .enilpicsiD

(2)- yroeht egnar elddim

(3) اصول سياست خارجى و سياست بين‌الملل، عبدالعلى قوام، ص 12، انتشارات سمت.