نام کتاب : تاریخ و اصول روابط بین الملل نویسنده : جمالی، حسین جلد : 1 صفحه : 227
دانسته شده است؛ قرار دادى كه اثرات آن شامل «استقلال
و تساوى كشورها»، «عدم مداخله پاپ و كليسا در امور خارجى دولتهاى اروپايى»، «تكوين
حقوق بين الملل و رعايت آن» و «موازنه قدرت» بوده است. [1]راه حل موازنه قدرت، از بروز
جنگهاى وسيع و ظهور يك قدرت برتر تا 1789 جلوگيرى كرد. پيامد انقلاب فرانسه در اين
سال، توسعه طلبى ناپلئون بناپارت بود كه آرمان اروپاى تحت سلطه فرانسه او موجب برهم
خوردن موازنه گرديد.
با شكست ناپلئون در «واترلو» و تشكيل «كنگره وين» در سال
1815، دوباره موازنه برقرار گرديد كه تا جنگ جهانى اول يعنى سال 1914 ادامه داشت.
پٌيش نيازهاى عمده موازنه قوا: شرايطى چند براى تحقق موازنه
قدرت، ضرورى است كه مهمترين آنها عبارتند از:
1- بازيگران متعدد سياسى: حداقل سه و حداكثر پنج قدرت
مهم بايد وجود داشته باشند تا يك نظام موازنه با ثبات ايجاد شود. از آنجا كه وجود كشور
«موازنه دهنده» [2] از اهميت برخوردار است، چنين اظهار مىشود كه تعداد بازيگران بهتر
است، فرد باشد.
2- فقدان يك قدرت مركزى و مشروع: هيچ قدرت برتر و واحدى
كه ديگران را تحت سلطه خود قرار دهد، نبايد وجود داشته باشد.
3- توزيع نابرابر قدرت: ميان بازيگران صحنه سياست بين
الملل نبايد برابرى قدرت وجود داشته باشد. اين تفاوت موجب دستهبندى دولتها به بزرگ،
متوسط و كوچك مىشود كه از نخستين شرايط موازنه قوا محسوب مىشود.
4- رقابت مستمر اما كنترل شده مناقشات ميان بازيگران سياسى
حاكم براى كسب ارزشها و منابع كمياب جهان.
5- تفاهم ميان رهبران قدرتهاى بزرگ درباره نفع مشترك ناشى
از استمرار مكانيسم توزيع قدرت كه شامل حفظ ثبات و تأمين امنيت و تداوم صلح مىباشد.
[3]
[1] - اصول روابط بين الملل و سياست خارجى، ص
56-57 و 252-264.