معنا كه نوع حكومت از چه طيفى است؟ زمامداران جامعه چگونه به قدرت مى‌رسند؟

ميزان صلاحيتها و اقتدار نهادهاى سياسى و روابط آنها با يكديگر به چه صورت مى‌باشد و سرانجام آيا حكومت و حكومت كنندگان در نزد فرمانبرداران يعنى مردم، مشروعيت دارند يا خير؟

دولتها از لحاظ سياسى و ادارى به اشكال و صورتهاى مختلف در طول تاريخ زندگى اجتماعى بشر ظهور كرده‌اند. فلاسفه و دانشمندان سياسى با توجه به حكومتهاى موجود و آرمانى، طبقه بنديهاى مختلفى از حكومت ارائه كردند. تقسيم بندى سنّتى [1]و نوين [2] از حكومتها، از يكسو، اشاره به سازمان سياسى موجود در جامعه داشته و از سويى ديگر، بيانگر ايده آلهاى فلاسفه و دانشمندان مى‌باشد. در هر صورت، شكل و ساختار حكومت در نحوه تصميم گيرى، مشاركت مردمى و سرعت عمل تصميم گيرندگان، نقش اساسى دارد. چنانچه، نظامهاى متمركز به آسانى در موارد بحران، تصميم گيرى مى‌كنند، در حالى كه نظامهاى دمكراتيك با توجه به تعارض منافع سازمانها و نهادهاى مختلف، به مدت طولانى‌ترى براى اخذ تصميم نياز دارند.

قواى عمومى حكومت، شامل سه قوه مجريه، مقننه و قضائيه است. ميزان صلاحيتها و اختيارات اين قوا و روابط آنها با يكديگر، بيانگر تفكيك يا اختلاط قواست؛ همان طور كه بيانگر تفكيك مطلق يا معتدل نيز مى‌باشد. هر يك از جنبه‌ها، در چگونگى اقدام و يا انعقاد قراردادهاى بين‌المللى مؤثر است. بطور مثال نقش قوه مقننه در تصويب قراردادها مى‌تواند قدرت قوه مجريه را مهار و تعديل كند. در اين رابطه، سناى آمريكا با عدم تصويب قرارداد «ورساى» [3] و قرارداد «سالت دو» [4]، مهمترين نقش را در سياستگذارى خارجى ايفا كرد.

مشروعيت حكومت و نظام سياسى بر نقش مهم هماهنگى بين ارزشهاى مورد قبول‌

[1] - ر. ك. سياست از نظر افلاطون، الكساندر كويره، ترجمۀ امير حسين جهانبگلو، خوارزمى؛ جامعه و حكومت، ر. م. مك‌آيور، ترجمۀ ابراهيم على كنى، بنگاه ترجمه و نشر كتاب.

[2] - ر. ك. رژيمهاى سياسى، موريس دو ورژه، ترجمۀ ناصر صدر الحفاظى.

[3] - ر. ك. تحولات روابط بين‌الملل (از كنگرۀ وين تا امروز)، احمد نقيب زاده، قومس.

[4] ر. ك. نظام بين‌الملل: باز دارندگى و همپايگى استراتژى، قومس.