اين كنفرانس، براى نخستين بار، كشورهاى تازه استقلال يافته، خود را به عنوان يك واحد داراى آرمانهاى مشترك در كنار يكديگر يافتند و اصول پنجگانه معروف به «پانچ شيل» [1]را در اعلاميه مربوط به صلح و همكارى جهانى گنجاندند. نخستين كنفرانس رسمى جنبش عدم تعهد در سال 1340 ه- ش/ 1961 در بلگراد گشايش يافت و اصول عدم تعهد به تدريج تبيين گرديد. [2]

زمينه‌هايى كه بستر شكل گيرى اين نهضت را فراهم كرد، عبارت بود از: شكل گيرى نظام دو قطبى، برقرارى سيستم موازنه جديد قدرت، اوج گيرى جنگ سرد در سياست بين‌المللى و تأسيس كشورهاى نو استقلال و تازه از يوغ استعمار رها شده. در اين شرايط كه دولتهاى جهان ناچار بودند به يكى از دو بلوك غرب يا شرق بپيوندند، كشورهاى آفريقايى- آسيايى با تشكيل جنبش غير متعهدها، سياست و الگوى نوينى را در پيش گرفتند.

اصول حاكم بر عدم تعهد: استراتژى عدم تعهد، بيش از همه، متأثر از اصول موسوم به «پانچ شيل» است؛ ابتدا در موافقتنامه چين و هند بر سر مسأله تبت (در سال 1954/ 1333 ه- ش) اين اصول به شرح زير مورد توافق قرار گرفته بود.

1- احترام متقابل به تماميت ارضى و حاكميت كشورها

2- عدم دخالت دولتها در امور داخلى يكديگر

3- همزيستى مسالمت‌آميز

4- عدم تجاوز به يكديگر

5- برابرى و منافع متقابل (مساوات كشورها) [3]

اصولى كه، طى كنفرانسهاى متعدد اين جنبش به عنوان استراتژى عدم تعهد معروف شده چنين است:

1- احترام به حاكميت و تماميت ارضى كشورها.

3- كاهش تشنجات و تضادهاى موجود در روابط بين‌المللى ناشى از تقسيم جهان به‌

(1) .leehshcnuP-1

[2] ر. ك. جنبش عدم تعهّد از آغاز تا سال 1985، على‌اكبر عبدالرشيدى، سروش.

[3] همان، ص 16.