مديترانه، اقيانوس اطلس، خاور ميانه، جبهه شرق، منطقه بالكان، اقيانوس آرام و آسياى جنوب شرقى با عقب نشينى دولتهاى محور و پيشروى ارتشهاى متفقين توأم بود.

استراتژى متفقين بر سه محور استوار بود: 1- عقب نشينى نظامى، 2- استراتژى دفاعى و 3- آماده شدن براى حمله و تهاجم. اين سه مرحله در جنگهاى غرب، جبهه شوروى، اقيانوس آرام و شمال آفريقا به كار گرفته شد.

فتح شمال آفريقا: سپاه آفريقاى آلمان و ارتش ايتاليا در شمال آفريقا، تحت فشار قواى تازه نفس غرب به رهبرى «ژنرال آيزنهاور» و سپاه هشتم انگليس به فرماندهى «فيلد مارشال مونتگمرى» قرار گرفت. تونس آخرين پايگاه نيروهاى محور محسوب مى‌شد. هنگامى كه خط «مارت» در تونس شكسته شد (آخرين ماه سال 1943) ديگر آفريقا توسط متفقين فتح شده بود. اين شكست با پيامدهايى كه داشت، براى متحدين بويژه موسولينى بسيار نگران كننده بود؛ زيرا بدين وسيله درياى مديترانه در اختيار متفقين قرار مى‌گرفت و بعلاوه، ايتاليا در تيررس قواى متفقين بود.

شكست ايتاليا، اولين ضربه مهم بر فاشيسم: ايتاليا در سال 1943 از آسيب پذيرترين كشورهاى محور بود. بحران اجتماعى و سياسى در داخل كشور به اوج خود مى‌رسيد و مخالفان موسولينى، نقشه‌هايى براى بركنارى وى مى‌كشيدند. ارتش ايتاليا در ضعف مفرط قرار داشت و توليدات و تداركات، كاهش قابل توجهى را نشان مى‌داد.

شكست ايتاليا با پياده شدن نيروهاى متفقين در جزيره سيسيل در نهم و دهم ژوئيه سال 1943 قطعى به نظر مى‌رسيد. امّا سرنوشت اين كشور را تغيير دولت از موسولينى به مارشال «بادوگليو» تعيين كرد.

«شوراى بزرگ فاشيسم» ايتاليا در 24 ژوئيه تشكيل جلسه داد و تمام اعضاى آن، رأى به استعفاى موسولينى دادند. ويكتور امانوئل سوم، پادشاه ايتاليا، روز بعد مارشال بادوگليو را به رياست دولت برگزيد. موسولينى دستگير و زندانى شد. دولت جديد با متفقين قرارداد آتش بس امضا كرد و براى نشان دادن حُسن نيت خود، به آلمان اعلان جنگ داد.

واحدهاى آمريكايى به فرماندهى ژنرال «كلارك» و سپاه هشتم انگليس تحت فرماندهى مونتگمرى، اينك در جنوب رم، بر ضد آلمان مى‌جنگيدند؛ زيرا قواى آلمان‌