فصل هفتم:

مرامنامه و شعار اساسى خوارج‌

شعار فتنه‌انگيز

عمده‌ترين و داغ‌ترين شعار خوارج، شعار «لا حُكْمَ الَّالِلّهِ» بود. اين شعار براى نخستين بار در ميدان صفّين و به عنوان اعتراض به عهدنامه حكميت، سر داده شد.

هنگامى كه «اشعث بن قيس» مفاد عهدنامه را براى سپاهيان عراق قرائت مى‌كرد، دو برادر از طايفه «عَنَزَه» با حالتى خشمگين و به عنوان اعتراض، اين شعار را سر دادند و به صفوف شاميان حمله كرده، پس از مدتى جنگ، كشته شدند. پس از آن رفته رفته اين شعار در ميان سپاه عراق گسترش پيدا كرد تا جايى كه از هر ناحيه نداى «لا حكم الا للّه» به گوش مى‌رسيد. [1]

عامل مهم روى آوردن بعضى از سپاهيان عراق به اين شعار، اشتباه بزرگى بود كه آنان در پذيرش آتش‌بس و انتخاب داور، مرتكب شدند، زيرا پس از فروكشيدن آتش جنگ، رفته رفته موجى از اضطراب و نگرانى آنان را فرا گرفت و در يك لحظه به خود آمدند كه چرا جنگى را كه در آستانه پيروزى بود، رها كردند و اكنون جز كشتگان بسيار و زخمى‌هاى‌

[1] - وقعۀ صفين، ص 512-513