فصل اوّل:

پيدايش ناكثين عليه حكومت على عليه السلام‌

اوّلين گروهى كه پس از تصدى امر حكومت، عليه اميرمؤمنان على عليه السلام به مخالفت برخاستند؛ كسانى بودند كه حضرتش از آنان به ناكثين (پيمان‌شكنان) ياد كرده است. [1] دو تن از سران اين گروه يعنى طلحه و زبير در شمار اولين بيعت‌كنندگان با اميرمؤمنان عليه السلام بودند و در عين حال اولين كسانى بودند كه پيمان خود را شكستند. آنان با همدستى عايشه جنگ معروف به جمل را عليه امام عليه السلام تدارك ديدند كه به شكست كامل آنان انجاميد. در اين درس به علل پيدايش اين گروه مى‌پردازيم.

بروز انقلاب در زمان عثمان‌

شيوه تبعيض‌آميز و قوم‌گرايانه‌اى كه عثمان در نظام ادارى و مالى حكومت اسلامى پديد آورد، باعث بروز انقلاب و شورش عليه وى شد.

او پس از روى كارآمدن سه اقدام زير را انجام داد:

1- كارگزاران دولت و فرمانداران ولايت‌ها را كه از خويشاوندان وى نبودند، از كار بركنار كرد و به جاى آنها نزديكان خود از بنى‌اميه را با آن‌كه‌

[1] - نهج‌البلاغه، خطبۀ 3