تأخير انداخت. به طور طبيعى معاويه در اين فرصت، نيرو و امكانات بيشترى براى مبارزه با حكومت حضرت فراهم كرده، علاوه بر مطيع ساختن مردم شام و تحريك احساسات آنان به خونخواهى عثمان، با نوشتن نامه‌ها و اعزام افراد به عراق، سعى مى‌كرد رؤساى قبايل و فرماندهان نظامى را به سوى خود جذب كند.

معاويه مى‌دانست سپاهيان اسلام، پس از فتوحات و گسترش قلمرو اسلامى در سه مركز مهم (شام، كوفه و بصره) تمركز يافته‌اند. و حجاز به طور نسبى به دور از نيروى نظامى مانده است.

در يمن هم قواى قابل توجّهى به چشم نمى‌خورد، لذا وقتى «بُسْرِ بْنِ ارْطاة» به آن سامان يورش برد كارگزار امام نتوانست از خود دفاع كند. و يا اين‌كه در جنگ جمل تنها حدود هفتصد نفر در «رَبَذَه» به يارى امام شتافتند. از اين رو در «ذى قار» توقّف كرد تا لشكر كوفه رسيد.

همه اين‌ها مسائلى بود كه از نظر تيزبين و دورانديش امير مؤمنان عليه السلام پنهان نماند. او مى‌دانست كه معاويه در شام با استفاده از فرصت، نيرو و امكانات زيادى فراهم كرده است. و حضرت بايد ارتش مهمّ و مجهّزى داشته باشد تا بتواند با معاويه نبرد كند. به‌علاوه لازم است از نزديك مراقب دشمن باشد تا هر لحظه بتواند با وى دست و پنجه نرم كند.

براى اين دو منظور بايد در يكى از دو شهر بصره و كوفه باشد. بصره هم جاى ماندن نبود زيرا براى خاموش كردن آتش فتنه «جمل» خون‌هاى زيادى در آنجا ريخته شده بود و در ميان بازماندگان آنان افراد زيادى نسبت به حكومت امام بى‌موضع و كم‌تحرّك بودند و از اين جهت نمى‌توانستند مورد اعتماد حضرت باشند، پس بهترين و مناسب‌ترين شهر همان كوفه بود.