بازتاب شهادت عمّار

شهادت عمّار ياسر و هاشم مِرْقال هر چند امير مؤمنان عليه السلام و يارانش را متأثر كرد؛ بگونه‌اى كه در سوگ عمّارگريست و شعرى سرود كه:

اى مرگى كه رهايم نخواهى كرد، مرا نيز راحت كن. زيرا تمام دوستانم را از من گرفتى، مى‌بينم دوستانم را خوب مى‌شناسى. گويا به كمك راهنما به سراغشان مى‌روى. [1]

ولى مرگ وى چهره باطل را نيز برملا ساخت و روحيّه جمعى از سپاهيان شام را متزلزل كرد؛ چندان‌كه عدّه‌اى از آنان، از جمله عبدالله بن سُوَيْد- با يادآورى حديثى كه رسول خدا صلى الله عليه و آله درباره عمّار فرموده بود- باغى و باطل بودن معاويه برايشان آشكار شد و از يارى او دست كشيدند و به امير مؤمنان عليه السلام پيوستند.

شهادت عمّار به قدرى روحيّه سپاه دشمن را متزلزل كرد كه عمرو عاص مجبور شد براى خنثى كردن آثار آن، دست به نيرنگ و دروغ‌پردازى زند. از اين رو اعلام كرد «قاتل عمّار ما نيستيم؛ بلكه قاتل او على است كه او را به جبهه و جنگ كشانده است.»

معاويه نيز به جرم اين كه عمرو عاص درباره عمّار حديثى از رسول خدا صلى الله عليه و آله نقل كرده و با اين كار، سپاه شام را به تباهى كشانده است، او را مورد سرزنش قرار داد و گفت: مردم شام را عليه من شوراندى! آيا لازم است هر چه از رسول خدا صلى الله عليه و آله شنيده‌اى بيان كنى؟ گفت:

من چه مى‌دانستم روزى جنگ صِفّين رخ خواهد داد. آن روز كه اين‌

[1] - اَلاٰ اَيُّهَا الْمَوْتُ الَّذى لَسْتَ تٰارِكى اَرِحْنى فَقَدْ اَفْنَيْتَ كُلَّ خَليلٍ

اَرٰاكَ بَصيرا بِالَّذينَ اُحِبُّهُمْ كَاَنَّكَ تَنْحُوْ نَحْوَهُ بِدَليلٍ‌