شورش‌

خوارج هر چند در ابتدا آرام بودند و تنها انتقاد و اعتراض مى‌كردند.

رفتار امير مؤمنان عليه السلام نيز درباره آن‌ها، همان بود كه بيان شد. ولى كم كم روش خود را عوض كردند و تصميم بر شورش گرفتند. آنان در منزل عبدُاللّهِ بنِ وَهَب راسِبى گرد آمدند. وى خطابه مهيّجى ايراد كرد و ضمن آن، هم مسلكانش را به قيام و شورش دعوت كرد و گفت:

برادران! از اين شهر ستمگر نشين به نقاط كوهستانى بيرون رويد تا در مقابل اين بدعت‌هاى گمراه كننده، قيام كنيم. [1]

پس از آن «حُرْقُوصِ بنِ زُهَيْر» نيز به سخن پرداخت. سخنان اين دو نفر تأثير فراوانى در روحيّه خوارج گذاشت و آنان را آتشين‌تر ساخت.

جلسه ديگرى نيز در منزل «ذُفَرِ بنِ حُصَيْن طائى» برگزار شد. وى پس از ايراد خطابه‌اى مشروح، گفت:

من به قدرى در اين عقيده استوارم كه حتى اگر يك نفر هم مرا همراهى نكند به تنهايى قيام مى‌كنم. اى برادران! چهره‌ها و پيشانى‌هايشان را با شمشير بزنيد تا خداى رحمان اطاعت شود. [2]

سپس پيشنهاد كرد نامه‌اى به خوارج اهل بصره نوشته شود تا هر چه زودتر در «نَهْروان» به آنان بپيوندند. بصرى‌ها، پاسخ مثبت دادند و به گروه كوفه پيوستند. [3]

خوارج مبارزات خود را خارج از كوفه، به صورت گردنه‌گيرى و

[1] - كامل ابن اثير، ج 3، ص 335

[2] - يا اخْوانَنا اضْرِبُوا جِباهَهُمْ‌ وَ وُجُوهَهُمْ‌ بِالسَّيْفِ‌ حَتّى يُطاعَ‌ الرَّحْمنُ‌ عَزَّوجَلَّ‌

[3] - الامامة والسياسة، ج 1، ص 133؛ تاريخ طبرى، ج 5، ص 75؛ كامل ابن اثير، ج 3، ص 336