نام کتاب : جلوههایی از رفتار علوی نویسنده : رفیعی، علی جلد : 1 صفحه : 72
دوّم، روش تقسيم بيت المال. امام (ع) طى نخستين خطبههايى كه
در آغاز خلافت به منظور روشن ساختن روش آينده خود ايراد فرمود اعلام كرد:
تمام زمينهاى عمومى را كه عثمان به افراد داده، و ثروتهاى
فراوانى را كه به خويشان خود بخشيده است، به بيتالمال بازخواهد گرداند، و نيز به
مردم اطمينان داد كه در تقسيم بيتالمال از روش مساوات پيروى خواهد كرد. امير
مؤمنان عليه السلام در قسمتى از خطبه فرمود:
من نيز فردى از شما هستم و در سود و زيان شريك شمايم. من شما
را به سيره پيامبر صلى الله عليه و آله رهبرى مىكنم و دستورات او را در ميان شما
اجرا خواهم كرد. آگاه باشيد هر «تُيُولى» [1] كه عثمان به كسى داده، و هر مالى از
اموال عمومى كه به كسى بخشيده است به بيتالمال بازگردانده خواهد شد هر چند زنانى
را با آن كابين داده و يا كنيزانى با آن خريده باشند، زيرا در عدالت گشايش است و
آن كس كه عدل بر او تنگ باشد، عرصه ظلم و بىعدالتى بر او تنگتر خواهد بود. [2]
و در خطبهاى ديگر فرمود:
... مردم! آگاه باشيد فردا كسانى از شما- كه دنيا آنها را به
كام خود فرو برده است، و از اين طريق املاك و مزارعى براى خود اندوخته، نهرها روان
ساخته، بر اسبهاى تندرو سوار شده، كنيزان زيبارو برگزيدهاند، و با اين روش، ننگ
و بدنامى براى خود خريدهاند- به
[1] - واگذارى درآمد و هزينۀ ناحيۀ معيّنى
است از طرف پادشاه و دولت به اشخاص بر اثر ابرازلياقت، يا به ازاء مَواجِب سالانه
[2] - ثُورَةُ
الْحُسَيْن لِلْمَهْدى شَمْسُالدّين، ص 57؛ شرح ابن ابى الحديد، ج
1، ص 269؛ نهجالبلاغه، خ 15، با اندكى
اختلاف در عبارت
نام کتاب : جلوههایی از رفتار علوی نویسنده : رفیعی، علی جلد : 1 صفحه : 72