فصل هشتم:

تعهّد و مسئوليّت پذيرى‌

در قلمرو تربيت اسلامى توجه به نقش تلاشها و كوششهاى انسان در دستيابى به اهداف، و كارآيى اختيار و اراده آزاد انسان در اين زمينه، اهميت فوق العاده‌اى دارد. انسانى كه مى‌داند نتيجه تلاشهايش عايد خود او مى‌گردد، با دلگرمى به تلاش و فعاليت مى‌پردازد.

از سوى ديگر، توجه به اختيارمندى آدمى، بهانه‌ها را از او سلب كرده، احساس مسئوليت را در انسان تقويت مى‌نمايد و او را به عنصرى فعال و تلاشگر در عرصه زندگى تبديل مى‌كند.

قرآن كريم انسان را موجودى مختار و مسئول مى‌خواند و سرنوشت نهايى او را در گرو تلاش و ميزان مسئوليت پذيرى وى در عرصه‌هاى مختلف زندگى مى‌داند و به عنوان نمونه مى‌فرمايد:

(وَ لا تَقْفُ ما لَيسَ لَكَ بِهِ عِلْمٌ انَّ السَّمْعَ وَ الْبَصَرَ وَ الْفُؤادَ كُلُّ اولئِكَ كانَ عَنْهُ مَسْئُولًا) (اسراء: 36)

از آنچه بدان آگاهى ندارى پيروى مكن، چرا كه گوش و چشم و دل، همه مسئول اند.