جوامع مسلمانان ممكن نخواهد بود. با نگاه به گذشته نزديك مسلمانان و با مطالعه زندگى رهبران آنان، مى‌بينيم بزرگانى از فرهيختگان و برجستگان جامعه و عالمان دينى درصدد چاره‌جويى برآمده، گام‌هاى مؤثّرى برداشته‌اند و براى بازيابى مجد و شكوه مسلمانان، طرح‌هايى ارائه داده‌اند. برخى از اين شخصيت‌هاى معروف عبارتند از:

1- سيّد جمال‌الدين اسدآبادى‌

از جمع‌بندى تفكّر و عملكرد سيد جمال‌الدين به دست مى‌آيد كه او براى رسيدن به جامعه مطلوب اسلامى و انسانى، شش اصل را لازم مى‌دانست:

الف. شناخت اسلام اوليه؛ ب. عمل به تعاليم اسلامى؛

ج. زدودن خرافات از چهره اسلام و قرآن؛

د. وحدت و يكپارچگى تمام فِرق اسلامى؛

ه- تشكيل حكومت واحد اسلامى؛

و- مبارزه با استعمارگران خارجى و مستبدان داخلى.

2- امام خُمينى قدس سره‌

هر چند راه‌هاى بازگشت اسلام به عزّت از ديدگاه امام خمينى قدس سره منحصر به موارد خاصّى نيست و برشمردن همه آن‌ها پژوهش مستقل و دامنه‌دارى مى‌طلبد، ولى آنچه را مى‌توان به اختصار و گذرا اشاره كرد عبارت است از:

الف- باور و دريافت قدرت اسلام: مسلمانان بايد به قدرت اسلام توجه داشته باشند. اين قدرت اسلام بود كه مسلمانان ايران را با دست خالى، بر يك دولت مستبد بزرگ و ابرقدرت‌هاى بزرگ جهان پيروز كرد. چرا مسلمانان از اين واقعيت غافلند؟ چرا دولت‌هاى اسلامى از اين قدرت اسلام غافل هستند؟ قدرت اسلام بالاترين قدرت‌ها و اين سلاح بالاترين سلاح‌ها است. [1]

1) - علل پيشرفت اسلام و انحطاط مسلمين، زين‌العابدين قربانى، ص 504، به نقل از: آواى انقلاب، ص 140.