درس نُهم: گرايشهاى جاهلى‌

مقدمه‌

از عوامل پيشرفت مسلمانان، برخى عوامل مهم مورد بحث قرار گرفت. در ادامه، به سير نزولى و حركت انحطاطى آنان مى‌پردازيم تا ببينم از چه زمانى و به چه عللى، مسلمانان عقب ماندند و چگونه خورشيد بختشان به غروب نشست و در افق مغرب قرار گرفت.

تحليلگران تاريخ، سقوط تمدّن مسلمانان و انحطاط آنان را وابسته به يك عامل نمى‌دانند، بلكه آن را ناشى از علل متعددى مى‌بينند كه مهم‌ترين آن‌ها عبارت است از:

گرايش‌هاى جاهلى؛ عوام‌گرايى؛

زمامداران خودسر؛ تلقّى نادرست از مفاهيم دينى؛

سستى و ناپاى‌دارى؛

استعمار خارجى (چه در بعد فكرى و فرهنگى، چه در بُعد نظامى و سياسى).

ما هر يك از اين عوامل را در درس مستقلّى مورد بحث قرار خواهيم داد:

مفهوم دينى گرايش‌هاى جاهلى‌

جاهليّت، يك حالت نفسانى و كيفيت روانى است كه مانع از پذيرش هدايت و حكومت الهى مى‌گردد. «گرايش جاهلى» يعنى: وارهيدن از اسلام و گرويدن به جاهليّت.