ترك كنند، امّا بنى‌نضير به تحريك منافقان ازاين كار سرباز زدند و در حصارها پناه گرفتند. اين كار سودى نبخشيد و براثر فشار مسلمانان مجبور به ترك دژهاى خود شدند.

تعدادى از آنان به شام و عده‌اى ديگر نزد يهوديان خيبر رفتند. «1»

جنگ بابنى‌قريظه:

يهوديان آواره، مشركان مكه را تحريك كردند تا جنگ همه جانبه خندق را عليه مسلمانان برپا كردند. به هنگام محاصره مسلمانان توسط سپاه احزاب، بنى‌قريظه كه در جوار مسلمانان زندگى مى‌كردند، پيمان با رسول خدا را شكسته، بااحزاب همدست شدند. پس از پايان جنگ به نفع مسلمانان، رسول خدا (ص) به جنگ بنى قريظه رفت.

آنان پس از مدتى مقاومت، رضايت دادند كه «سعدبن معاذ هپيمان سابق آنان» درباره آنها قضاوت كند. وى نيز رأى داد كه مردانشان كشته شوند، اموالشان مصادره شود و زنان و فرزندانشان به اسارت درآيند. اين حكم اجرا شد و شر اين گروه پليد نيز از مدينه كنده‌شد. «2»

جنگ خيبر:

اهالى خيبر و نواحى آن آخرين گروه يهودى بودند كه جزيرةالعرب از لوث وجودشان پاك شد. اينان نيرومندترين گروه مخالفان پس از قريش بودند. حصارهايشان بسيار مستحكم و تعداد و نيروى نظامى شان نيز چشمگير بود. بنابراين، جنگ باآنان دشوار بود. «3»

رسول خدا سپاه اسلام را به سوى خيبر حركت داد وپس از چند روز محاصره و زدوخورد آنان را وادار به تسليم كرد. در همين وقت كه قلعه‌هاى يهود در محاصره سپاهيان اسلام بود، قبيله‌هاى يهودى كه در تيما و فدك ساكن بودند نيز تسليم مسلمانان گرديدند. «4»

به اين ترتيب، يهوديان به سزاى پيمان‌شكنى و فتنه‌گرى‌شان رسيدند وشرّ آنها از سر جامعه اسلامى كوتاه شد.

-------------

(1) - سيرۀ ابن هشام، ج 3، ص 72

(2) - براى آگاهى بيشتر ر. ك. سيرۀ ابن هشام، ج 3، ص 249-252

(3) - همان، ص 342-351

(4) - همان