مراسم جانشينى‌

رسول خدا (ص) براى هر چه رسمى‌تر شدن امر جانشينى اميرمؤمنان (ع) مراسمى را به شيوه معمول آن روزگار اجرا كرد. اين مراسم عبارت بود از گذاشتن عمامه بر سر حضرت على (ع).

اعراب در آن روزگار تاج نداشتند و عمامه به منزله تاجشان بود. پيامبر بزرگوار اسلام (ص) عمامه خود را كه «سحاب» نام داشت، بر سر حضرت‌على (ع) گذاشت و بدين ترتيب بطور رسمى وى را به عنوان جانشين تعيين كرد. «1»

روايتهاى گوناگونى در اين باره نقل شده است. از آن جمله اينكه پيامبر (ص) با دست خود عمامه را بر سر حضرت على (ع) نهاد و از روبه‌رو به وى نگريست؛ آن‌گاه رو به اصحاب كرد و فرمود: تاجهاى فرشتگان چنين است. روايتهاى ديگرى بيانگر آن است كه پيامبر (ص) پس از گذاشتن عمامه، جمله معروف «هر كس كه من مولاى اويم اين على (ع) مولاى اوست» را نيز فرمود. «2»

برخى از افراد گفته‌اند: سخن رسول خدا (ص) مبنى بر دوست داشتن على (ع) دلالت بر جانشينى وى پس از آن حضرت نمى‌كند و تنها بيانگر اين امر است كه بايد على (ع) را دوست داشت.

در پاسخ بايد گفت: اول آنكه شنوندگان گفتار رسول خدا (ص) برداشتى غير از دوستى داشتند، چرا كه مراسم بيعت انجام دادند. دوم، به فرض آنكه سخن پيامبر (ص) تنها بر دوستى على (ع) دلالت كند، خود بيانگر آن است كه توجه پيامبر (ص) به دليل شايستگى و لياقتى بود كه على (ع) داشت. اگر هم پيامبر (ص) بروشنى نگفته بود كه على (ع) جانشين پس از من است، مردم خود بايد مى‌دانستند كه پس از پيامبر (ص) كسى را به جانشينى برگزينند كه بيش از ديگران مورد توجّه و علاقه حضرتش بوده است.

براستى اگر توجه و دوستى پيامبر (ص) نمى‌توانست ملاك انتخاب باشد، چرا نسبت‌

-----------------

(1) - ترجمۀ الغدير، علامه‌امينى، ج 2، ص 208-213

(2) - همان